İstihkak Davası Devam Ederken Satış

İstihkak Davası Devam Ederken Satış Olur Mu? İstihkak dava sürecinde satış işlemleri; eşya hukukunda, miras hukukunda ve icra hukukunda ayrı ayrı değerlendirilmektedir. İstihkak davaları genellikle Yüksek Mahkeme kararları gereğince takip hukuku kapsamındaki davalardan oluşmaktadır.

Kelime anlamıyla “hak ediş, hak kazanma” gibi anlamlara gelen istihkak, özellikle mülkiyet hakkının tespitine değil, uygulanan haczin belli bir hak iddiasına karşı geçerli sayılmasının tespitini konu edinmektedir. Hukuk sistemimizde taşınır veya taşınmaz bir mal üzerinde “mülkiyet hakkı” ya da diğer bir ayni hak iddiası ile açılan davalara istihkak davası denilmektedir.

Yazımızın başında bahsettiğimiz üzere farklı özel hukuk alanlarının da kapsamına giren istihkak davaları, üç farklı türe sahiptir. 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu ile Türk Medeni Kanunu’nda düzenleniş olan istihkak davalarının türleri;

• Eşya hukukunda istihkak davası, malikin rızası dışında elinden çıkmış olan sadece taşınır ya da hem taşınır hem taşınmaz olmasına göre MK’nun farklı maddelerinde düzenlenmiştir.
• Miras hukukunda istihkak davası, mirasçının tereke mallarından bir kısmını ya da tamamını alıkoyup kendisine miras hakkını tanımayanlara karşı bu malların geri verilmesini sağlamak amacıyla açtığı dava türüdür.
• İflas hukukunda istihkak davası, haczedilen bir malın üzerinde 3. kişilerin mülkiyet hakkı iddia etmeleri durumunda açılan davadır.

İstihkak Davası Devam Ederken Satış İstenebilir Mi?

Borçlunun borcunu hukukun gerektirdiği şekilde ifa etmemesi durumunda, devletin kamu gücü olarak görev yapan icra müdürlüğü, tarafından borçlunun sahip olduğu mal varlığı haczedilir ve paraya dönüştürülerek satılır. Söz konusu satıştan elde edilen para ile de borçlunun alacaklılarına ödenmesi gereken borçlar ödenir. Fakat borçluya ait olduğu düşünülen bir malvarlığının esasında başka kişilere de ait olması durumunda, hacizden kurtulmak amacıyla borçlu bir kısım mallarını 3. kişilere devretmiş olabilmektedir.

İcra sürecine konu mallar üzerinde 3. bir şahsın mülkiyet iddiasında bulunmasında icra müdürü tarafından istihkak süreci başlatılmaktadır. Bu süreç; taraflardan birisine yani alacaklı veya haciz edilen malın kendisine ait olduğunu öne süren 3. kişiye dava açması ve haczedilen mal varlığının mülkiyetinin kime ait olduğunun kanıtlanması anlamına gelmektedir.

Bu noktada en çok merak edilen sorulardan biri de “İstihkak iddia edilen bir mal varlığının icra müdürlüğü tarafından satılabilir mi?” sorusudur. Konuya ilişkin Yargıtay içtihatlarına bakıldığında (Yargıtay 21. Hukuk Dairesi 2013/11804, 2014/2077)  istihkak davası devam ederken satış yapılamayacağı belirtilmiştir.

İstihkak davası sürecinde üzerine haciz konulan malın satılması durumunda istihkak davası satış bedeli üzerinden devam etmektedir. Bu konunun ele alındığı bir olayda 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun 97. maddesinde yer alan hükümlere göre; “istihkak davası neticelenmeden mahcuz mal paraya çevrilmiş bulunursa icra hakimi işbu bedelin yargılama neticesine kadar ödenmemesi veya teminat karşılığında veya halin icabına göre teminatsız derhal alacaklıya verilmesi hususunda ayrıca karar verir” denmektedir.

Bu durumda takibin ertelenmesine yönelik bir karar verilmemesi durumunda alacaklı hacizli malın satışını isteyebilme hakkına sahip olmaktadır.

İstihkak Davası Devam Ederken Satış

İstihkak Davası Devam Ederken Satış

İİK. nun 99. maddesi gereğince haczedilen şey, borçlunun elinde olmayıp da üzerinde mülkiyet veya rehin hakkı iddia eden üçüncü bir şahıs nezdinde bulunursa icra müdürü o şahıs aleyhine tetkik merciine müracaat için alacaklıya 7 gün süre verilir. İstihkak iddiası davası sürerken icranın durması yönünde mahkemece  bir karar verilmediği sürece  istihkak davasının tek başına açılmış olması alacaklının satış istemesine engel teşkil etmez. İstihak davası sonuçlanmadan hacizli malın paraya çevrilmesi halinde mercii hakiminin bu bedelin akibeti hakkında karar vermesi gerektiğine ve istihkak davasında İcra iflas kanunu 36. maddesinin uygulanmasına ilişkin yapılan yasal düzenlemelerden anlaşılmaktadır.  O halde istihkak davasının açılmış olması zamanaşımını kesmez.

Satışın Durdurulması – İstihkak Davası Devam Ederken Satış

İİK’nin 97/10 maddesi gereğince, istihkak davası sonuçlanmadan hacizli mal paraya çevrilirse, mercii hakimi satış bedelinin yargılamanın sonuna kadar alacaklıya ödenmemesi veya teminat karşılığı veya teminatsız olarak ödenmesi konusunda karar vermek zorundadır. Yasanın bu hükmünden, mercii hakiminin paranın ödenmiş veya ödenmemiş durumuna bakmadan, istihkak davasına devam ederek sonuçlandırması gerektiği anlamı meydana gelmektedir. Yargıtayda bu yönde kararlar vermekte içtihatlarda bu yoldadır. İstihkak davası sonuçlanmadan hacizli malın paraya çevrilmesi ve bunun da alacaklıya tarafa ödenmesi veya malın alacaklıya alacağına mahsuben satılması istihkak davasının sonuçlandırılmasına engel değildir.

Miras Sebebiyle İstihkak – İstihkak Davası Devam Ederken Satış

Yasal mirasçının, terekeyi veya miras mallarını elinde bulunduran kişilere karşı mirasçılık hakkını ileri sürerek miras sebebiyle istihkak davası sebebiyle mahkemeye dava açabilir.