Yabancı Para Döviz Dolar Euro İcra Takibi

Yabancı Para Döviz Dolar Euro İcra Takibi Nedir? Yabancı para borçlarında icra takibi yapılırken, alacaklının gerçek ya da tüzel kişi olup olmaması önem taşır. İcra borçlarına her zaman Türk lirası söz konusu olmaz. Bazen yabancı para borçlarının da icra takibine konu olması söz konusudur. Normal şartlarda yabancı para borçlarının Türk lirası cinsinden de ödenmesi mümkündür. Ancak bu durumun önüne geçen bazı haller söz konusudur. Tarafların anlaşması durumunda, borcun belirlenen para cinsi üzerinden de ödenmesi gerekebilir.

Yabancı Para İcra Takibi: Dolar ve Euro Alacakları Nasıl Tahsil Edilir?

Globalleşen dünyada, yabancı para birimleri olan Amerikan Doları (USD) ve Euro (EUR) ile yapılan işlemler giderek yaygınlaşmaktadır. Türkiye’de yabancı para üzerinden alacakların tahsili, belirli prosedürler ve yasal düzenlemelere tabidir. Bu rehber, yabancı para icra takibinin nasıl yapıldığını, süreçteki önemli adımları ve hukuki çerçeveyi incelemektedir.

Yabancı Para İcra Takibinin Hukuki Çerçevesi Nedir?

Türkiye’de yabancı para alacaklarının icra takibi, esas olarak İcra ve İflas Kanunu (İİK) ile düzenlenmektedir. Türk hukuku, yabancı para alacaklarına sahip alacaklıların, bu alacaklarını tahsil etmek üzere hukuki işlemler başlatmalarına olanak tanımaktadır. Bu tür alacaklar için geçerli olan belirli düzenlemeler bulunmaktadır.

Yabancı Para İcra Takibi Sürecindeki Temel Adımlar

1. İhtar Hazırlama ve Gönderme

Resmi bir yasal sürece başlamadan önce, borçluya bir ihtar göndermek faydalı olabilir. Bu ihtar, yabancı para cinsinden borç miktarını açıkça belirtmeli ve belirli bir süre içinde ödeme yapılmasını talep etmelidir. Bu, borcun resmi bir bildirimi olarak hizmet eder ve yasal işlem gerekmeden önce uzlaşmayı teşvik edebilir.

2. İcra Takip Nasıl Başlatılır?

Talep mektubuna rağmen borç ödenmezse, yerel İcra Dairesi’ne bir icra takip talebi ile senet, sözleşme gibi deliller ile verilmelidir. Bu dilekçe aşağıdakileri içermelidir:

Alacaklı ve borçlunun detayları

Yabancı para cinsinden borç miktarı

Alacağın dayanağı olan sözleşme veya fatura gibi belgeler

Faiz ve diğer alacaklar

3. İcra Müdürlüğü ve Takip

Dilekçe verildikten sonra, İcra Dairesi belgeleri inceleyecektir. Her şey düzgünse, borçluya yedi gün içinde ödeme yapılmasını talep eden bir ödeme emri gönderilir. Borçlu, bu süre içinde itiraz etmez veya ödeme yapmazsa, icra işlemleri başlatılır.

4. Borçlunun İtirazı

Borçlu, ödeme emrine yedi gün içinde itiraz edebilir. İtiraz durumunda, alacaklı itirazın geçersiz sayılması için dava açmalıdır. Mahkeme, davanın geçerliliğini değerlendirir ve bir karar verir. İtiraz reddedilirse, icra işlemleri devam eder.

5. Döviz Dönüşümü

Alacaklı, borcu yabancı para biriminden Türk Lirası’na çevirmek istediğinde, dönüşüm genellikle ödemenin yapıldığı tarihteki veya sözleşmede belirtilen tarihteki döviz kuru üzerinden yapılır. Bu adım, döviz kuru dalgalanmalarının yerel para biriminde borç miktarını önemli ölçüde etkileyebileceği için kritiktir.

6. Mal Varlıklarına El Koyma ve Satış

Borçlu, borcu ödemezse ve itiraz geçersiz sayılırsa, İcra Dairesi borçlunun mal varlıklarına el koyabilir. Bu varlıklar, borcun tahsili için açık artırma ile satılabilir. Satıştan elde edilen gelir, borcun ödenmesinde kullanılır, kalan tutar varsa borçluya iade edilir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler Hususlar Nelerdir?

Döviz Kuru Dalgalanmaları: Yabancı para alacakları, döviz kuru dalgalanmalarına tabidir, bu da toplam borç miktarını Türk Lirası cinsinden etkileyebilir. Alacaklılar, döviz kurlarını dikkatle izlemeli ve riskleri azaltmak için koruma stratejileri düşünebilir.

Hukuki ve İdari Maliyetler: Yabancı para icra takibi, hukuki ve idari masraflar içerir. Bu maliyetlerin potansiyel tahsilatı haklı çıkarıp çıkarmadığını değerlendirmek önemlidir.

Borçlunun Mali Durumu: Hukuki işlemleri başlatmadan önce, alacaklılar, borçlunun mali durumunu değerlendirerek başarılı tahsilat olasılığını belirlemelidir. Borçlunun varlıkları yoksa, icra zorlayıcı olabilir.

Türkiye’de yabancı para icra takibi, belirli adımlar ve düzenlemeler içeren yapısal bir hukuki süreci gerektirir. Yasal çerçeveyi anlamak ve gerekli prosedürleri dikkatle takip etmek, başarılı alacak tahsilatı olasılığını artırabilir. Yabancı para alacaklarıyla uğraşan alacaklılar, Türk icra hukuku kurallarını etkili bir şekilde yönlendirebilmek için hukuki icra avukatı ve danışmanlık almalıdır.

Yabancı Para Borçlarında Aynen Ödeme:

Yabancı para borçlarının Türk lirası cinsinden ödenmesi mümkündür. Ancak bu durumun önüne geçen bazı haller bulunmaktadır. Bu hallerin başında, tarafların borcun ödenmesinde aynen ödeme belirlemiş olması gerekmektedir. Eğer ki anlaşma sağlanırken borcun belirlenen yabancı para cinsinden ödeneceği kararlaştırılmışsa, borcun Türk lirası cinsi üzerinden ödenmesi mümkün değildir. Bu durumun istisnasını ise, borcun yabancı para birimiyle ödenmesinin imkansızlaşmasıdır. Böyle hallerde Türk lirası üzerinden ödeme mümkün olacaktır. Ödeme yapılırken, ödeme tarihindeki kur hesaba katılacaktır. Ancak bu durum Türk Borçlar Kanuna tabi olan alacaklarda söz konusudur.

Yabancı Para Borçlarında Borçlunun Temerrüdü:

Temerrüt, sözleşmenin taraflarından birinin, yapmakla borçlu olduğu edimi yerine getirmemesi halinde gündeme gelir. Borçlunun yabancı para borcundaki temerrüdü de, yabancı para borcunun alacaklısına ödenmemesi halinde söz konusu olacaktır. Temerrüdün oluşması, alacaklıyı zarara uğratacaktır. Bunun sebebi alacağı inancıyla beklediği borcuna kavuşamayan alacaklının, alacağından mahrum kalmasıdır. İşte bu durumun denkleştirilmesi amacıyla faiz öngörülmüştür. Yabancı para borçlarının ödenememesinde faiz belirlenirken, kamu bankalarının o yabancı para birimi için bir yıllık mevduata uyguladığı en yüksek temerrüt faizi etkili olacaktır.

Yabancı Para Borcu İçin İcra Takibi:

İcra İflas Kanunundaki düzenlemeye göre, yabancı para alacaklısının gerçek kişi olduğu hallerde, para borcu sadece yabancı para üzerinden ödenebilir. Türk lirası ile ödeme alınması mümkün değildir. Bu durum icra takibinde de etkili olacaktır. Kanundaki düzenleme esas alındığı için, icra takibinde de yabancı para borcu etkili olacaktır. Burada uygulanacak esas, icra takibi sırasında paranın Türk lirasına dönüşmesidir. Ancak paraya işleyecek faiz oranları ve teslimde yine yabancı para hükmü etkili olacaktır.

Her ne kadar Türk Borçlar Kanunu, para borcunun alacaklısına ister Türk lirası ister yabancı para üzerinden talep etme hakkı verse de, İcra iflas Kanununda durum böyle değildir.

Yabancı para borçlarının takibinde icra yolunun kullanılması, borcun seçimlik olarak alınmasının önüne geçmemiştir. Burada takip yapılırken Türk lirası üzerinden takip yapılıyormuş gibi gözükse de, borç Türk lirasına dönüşmemektedir. Bu yüzden icra takibi sırasında uygulanacak faiz oranı da yabancı paraya uygulanan faiz üzerinden hesaplanacaktır. Alacaklı açısından herhangi bir hak kaybı yaratmadan borcun tahsil edilmesi için böyle bir yöntem geliştirilmiştir.

Yabancı Para Döviz Dolar Euro İcra Takibi

Alacak olarak yabancı para, yani döviz ile ifade edimiş ise alacaklı, döviz olarak ilamsız icra takibi yapamaz. Yabancı para döviz Euro İcra Takibi  alacaklının, isteğine göre döviz alacağını Türk parasına çevirmesi ve Türk parası üzerinden icra takip talebinde bulunması (m.58/3) gerekir (BK m.83, II). Yargıtay  kararlarında, Yabancı para döviz Euro İcra Takibi yapılabileceğini; alacaklının takip talebinde fiili ödeme günündeki Türk parasını isteyebileceğini ve ancak harcın takip tarihindeki Türk parası karşılığı olarak yatırılıp, sonra tamamlanacağına karar vermektedir. Alacak yabancı para döviz Euro  ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiğinin ve faizinin takip talebinde gösterilmesi gerektiği 4949 sayılı kanun tarafından 58 inci maddenin ikinci fıkrasının üçüncü bendinde yapılan değişiklikle düzenlenmiştir. İcra ve İflas Hukuku Prof. Dr. Baki Kuru syf. 130-131.

YARGITAY KARARI: YABANCI PARA DÖVİZ DOLAR EURO İCRA TAKİBİ

T.C. YARGITAY Hukuk Genel Kurulu Esas Kararı

İCRA MEMUR MUAMELESİNİ ŞİKAYET – BİLİRKİŞİ RAPORU BENİMSENEREK TAKİP TARİHİNDEN SONRASI İÇİN AVANS FAİZİ İSTENEBİLECEĞİNİN KABUL EDİLMESİ – BAKİYE DOSYA BORCU HESAPLATTIRILARAK SONUCA GİDİLMESİNİN İSABETSİZLİĞİ – DİRENME KARARININ BOZULMASI

ÖZET: Bilirkişi raporu benimsenerek takip tarihinden sonrası için alacağın Türk Lira’sına çevrilerek avans faizi istenebileceği kabul edilip, buna göre bakiye dosya borcu hesaplattırılarak sonuca gidilmesi isabetsizdir. Mahkemece, Hukuk Genel Kurulu’nca da, benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
6762 sayılı (mülga) Türk Ticaret Kanunu (TTK.)’nun 690. maddesi atfıyla uygulanan 623. maddesi uyarınca, bononun yabancı memleket parası üzerinden düzenlenmesine olanak bulunmaktadır.

Bilindiği gibi, 23.11.1990 tarihinde yürürlüğe giren 3678 Sayılı Kanun’un 29. maddesiyle 818 sayılı (mülga) Borçlar Kanunu (BK.)’nun 83. maddesine bir fıkra eklenerek, yabancı para borcunun vadesinde ödenmemesi halinde, alacaklının bu alacağını aynen, vade veya fiili ödeme günündeki rayice göre Türk parası ile ödenmesini isteyebileceği kabul edilmiştir. Yabancı para alacağı bir kambiyo senedine bağlanmışsa ilke olarak kambiyo senedinde aynen ödeme şartı bulunsun veya bulunmasın, yabancı para alacaklısı, alacağının, vadesinde ödenmemesi halinde, vade veya fiili ödeme tarihindeki kur üzerinden ödenmesini talep edebilecektir.

Bu arada, yabancı para üzerinden tanzim edilmiş kambiyo senedinin icraya konulması halinde olaya uygulanması zorunlu İcra ve İflas Kanunu (İİK.)’nun 58 nci maddesinin 2.fıkrasının 3 ncü bendi hükmünün de irdelenmesi gerekir. Yerleşik görüşe göre, İcra ve İflas Kanunu’nun 58 nci maddesinin 3.bendinin emredici nitelikte olduğu yönündedir. İİK’nun 58/3 ve 3678 Sayılı Kanun ile 818 sayılı (mülga) Borçlar Kanunu’nun 83. maddesine eklenen fıkrası uyarınca, yabancı para borcunun vadesinde ödenmemesi halinde alacaklı bu borcu vade veya fiili ödeme günündeki rayice göre, Türk parası ile ödenmesini isteyebilir. Alacaklı takip talepnamesi ile seçim hakkını vade veya takip tarihi itibariyle kullanmış ise, sonradan fiili ödeme günündeki kur üzerinden hesap yapılmasını isteyemez.

Takip talebinde, alacaklının yabancı parayı Türk parasına çevirme zorunluluğu yanında yabancı para alacağı için temerrüt faizi talep etmek isterse vade tarihi ile takip tarihi arasında işlemiş temerrüt faizini yine yabancı para olarak hesaplayıp (3095 sayılı Kanun m.4/a), takip tarihindeki kur üzerinden Türk parası olarak talep etmesi gerekir (Hukuk Genel Kurulu’nun 18.12.2002 gün ve E:2002/12-1058, K:2002/1064 sayılı ilamı). Bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; Ankara 6.İcra Müdürlüğü’nün 2005/1684 esas sayılı kambiyo senetlerine özgü icra avukatı ile takibinde alacaklı, takip talepnamesinde 1.500 ABD Doları bedelli bonoya dayalı olarak, 1.500 ABD Doları asıl alacak ve 180 ABD Doları işlemiş faizi olmak üzere, 1.680 ABD Doları’nın faiziyle birlikte tahsilini talep ettiği; yine takip talepnamesine sonradan alacaklı vekilinin parafını da içerecek şekilde elle faiz miktarını ‘%24’ ve ‘ödeme tarihindeki kur üzerinden’ ibaresinin yazıldığı, takibin bu şekilde herhangi bir şekilde itiraza uğramadan kesinleştiği anlaşılmaktadır.