Suç Delillerini Yok Etme Gizleme Veya Değiştirme Suçu ve Cezası Nedir?

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu ve Cezası Nedir? (TCK 281 – 2026 Güncel Ceza Hukuku Rehberi.

Bir suçun işlenmesinden sonra, o suçu ortaya çıkarabilecek delilleri ortadan kaldırmak, gizlemek ya da değiştirmek, Türk Ceza Kanunu’na göre ayrı bir suçtur. Bu fiil, adaletin tecellisini engellediği için, failin suçun asıl faili olmasa bile cezalandırılmasını gerektirir.

Bu nedenle TCK 281. madde, “adaletin sağlanmasını engelleme suçu” olarak kabul edilen suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçunu açıkça düzenlemiştir. Peki bu suçun unsurları nelerdir, kimler bu suçtan sorumlu tutulur ve cezası ne kadardır?

TCK 281. Madde Nedir?

Türk Ceza Kanunu’nun 281. maddesi şu şekildedir: “Bir suçun delillerini yok eden, gizleyen veya değiştiren kişi, altı aydan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” Ayrıca, fail eğer bu fiili işlenmekte olan bir suçu gizlemek amacıyla yaparsa veya kamu görevlisi sıfatıyla görevini kötüye kullanarak bu suçu işlerse, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

Yani, suçun delillerini karartmak sadece ahlaki değil, aynı zamanda cezai bir sorumluluk doğurur. Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçunun Unsurları ise şöyledir.

Bu suçun oluşabilmesi için üç temel unsurun bir arada bulunması gerekir:

1. Ortada İşlenmiş Bir Suç Olmalıdır: Delilleri karartılan olayın gerçekten suç teşkil etmesi gerekir. Örneğin bir kavga, hırsızlık, cinayet veya trafik kazası gibi eylemler söz konusu olmalıdır. Eğer ortada suç yoksa, delil karartmadan da söz edilemez.

2. Failin Suçun Delillerine Müdahalesi Olmalıdır: Fail, suçun ortaya çıkmasını engelleyecek bir şekilde delilleri ortadan kaldırmalı, gizlemeli veya değiştirmelidir.

Örneğin: Kamera kayıtlarını silmek, Olay yerindeki kan izlerini temizlemek, Suç aletini ortadan kaldırmak, Suça ilişkin belge veya mesajları yok etmek. Bu fiiller, suçun maddi unsurunu oluşturur.

3. Kast Unsuru (Bilinçli Davranış): Failin bilerek ve isteyerek hareket etmesi gerekir. Yani suçun delillerini yanlışlıkla değil, bilinçli bir şekilde yok etmesi şarttır. Örneğin temizlik yaparken delillerin kazara yok edilmesi durumunda bu suç oluşmaz.

Kimler Bu Suçtan Sorumlu Tutulur?

TCK 281’e göre, suçun faili herkes olabilir. Yani suçun asıl faili olmasa bile, suça iştirak etmeyen bir kişi de delilleri yok ettiği için cezalandırılabilir.

Ancak önemli bir istisna vardır: Suçun faili veya suça iştirak eden kişi, kendi suçu ile ilgili delilleri yok ederse, ayrıca bu suçtan cezalandırılmaz. Yani kişi kendi suçunun delillerini karartırsa, TCK 281 değil, asıl suçtan sorumlu olur.

Örneğin: Hırsızlık yapan kişi çaldığı malları gizlerse, bu ayrı bir suç oluşturmaz. Ancak hırsızlık yapan kişinin kardeşi delilleri yok ederse, o kişi TCK 281 kapsamında cezalandırılır.

Suçun Cezası Nedir? (TCK 281/1 ve 281/2)

Temel Ceza: 6 aydan 5 yıla kadar hapis cezası.

Ağırlaştırılmış Haller: Eğer fail bu fiili suçu gizlemek amacıyla işlerse, ceza yarı oranında artırılır. Eğer fail kamu görevlisiyse ve bu yetkisini kullanarak delilleri yok etmişse, yine ceza artırılır. Örneğin bir polis memuru, işlenen bir suça ilişkin kamera kaydını silerse, cezası 5 yıldan fazla hapis olabilir.

Yargıtay Kararlarına Göre Delil Karartma Suçu: Yargıtay uygulamalarında, bu suçun oluşabilmesi için somut delil müdahalesinin tespit edilmesi şarttır.

Yargıtay 8. Ceza Dairesi – 2023/1846 K.: “Sanığın, kardeşinin işlediği cinayetin delili olan bıçağı ortadan kaldırarak yetkililere teslim etmemesi, delilleri gizleme suçunu oluşturur.”

Yargıtay 12. Ceza Dairesi – 2022/1085 K.: “Sanığın, işlenen hırsızlık suçuna ilişkin güvenlik kamera kayıtlarını bilerek sildiği sabit olup, TCK 281. madde kapsamında cezalandırılması gerekir.” Bu kararlardan da görüldüğü gibi, bilinçli davranış ve delil karartma kastı tespit edildiğinde cezalandırma kaçınılmazdır.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Nedir? Hangi Eylemleri Kapsar?

TCK m.281 uyarınca suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçu; işlenmiş bir suçun izlerini ortadan kaldırmak, delillerini saklamak veya değiştirmek suretiyle adli makamların olayı aydınlatmasını engelleme fiilidir. Bu suçu işleyen kişi, genellikle faille bağlantılı üçüncü kişiler olur. Delil niteliğindeki eşyayı yakmak, kırmak, gizlemek veya dijital kayıtları silmek gibi eylemler bu kapsamda değerlendirilir. Suçun oluşması için gerçekleşmiş bir suçun delillerine müdahale edilmesi gerekir. Yani henüz işlenmemiş bir suçun hazırlık aşaması bu maddeye girmez.

TCK m. 281’e Göre Cezası Ne Kadardır? Kamu Görevlisi Tarafından İşlenirse Ceza Nasıl Artar?

TCK m.281’e göre suç delillerini yok eden, gizleyen veya değiştiren kişi 6 aydan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Eğer bu fiil bir kamu görevlisi tarafından görev gereği elde ettiği bilgi veya belgeye ilişkin olarak işlenmişse, ceza yarı oranında artırılır. Bu hüküm özellikle emniyet mensubu, bilirkişi, savcı veya adli görevli kişilerin delilleri saklaması hâlinde uygulanır. Ayrıca suçun örgütlü olarak veya dijital kayıtlar üzerinde işlenmesi hâlinde mahkemeler cezayı artırma eğilimindedir. Yargıtay uygulamasında kamu görevlisinin “kasten karartma” fiili ağır nitelikli kabul edilmektedir.

Suçun Oluşması İçin Hangi Şartlar Gerekir? Haksız Saldırı, Önceden İşlenmiş Suç ve Kast Aranır mı?

Bu suçun oluşabilmesi için öncelikle işlenmiş bir suçun mevcut olması gerekir. Henüz planlanan veya gerçekleşmemiş suçlara ait eylemler bu madde kapsamına girmez. Ayrıca failin kasten hareket etmesi, yani delilleri yok ettiğini veya gizlediğini bilerek ve isteyerek yapması şarttır. Taksirle (dikkatsizlikle) işlenemez. Haksız saldırı veya meşru müdafaa gibi hukuka uygunluk nedenleri mevcutsa suç oluşmaz. Yargıtay, failin niyetini belirlerken eylemin zamanı, amacı ve delil üzerindeki etkisini değerlendirir.

Kendi İşlediğim Suçun Delillerini Yok Ettim — Yine de Bu Maddeden Ceza Alır mıyım?

Hayır. TCK m.281/3’e göre kişi, kendi işlediği suçun delillerini yok eder, gizler veya değiştirirse ayrıca bu maddeden cezalandırılmaz. Çünkü fail zaten asıl suçtan sorumludur; delil karartma eylemi bu suçun doğal sonucu kabul edilir. Ancak başka birinin suçuna ait delilleri karartırsa, bu madde devreye girer. Yargıtay uygulamalarında, “suçu işleyen failin kendi eylemini gizlemesi” bağımsız bir suç olarak değil, asıl suçun parçası olarak değerlendirilmiştir. Dolayısıyla yalnızca üçüncü kişilerin fiili halinde TCK 281 uygulanır.

Etkin Pişmanlık Şartları Nelerdir? Gizlenen Delilleri Mahkemeye Teslim Edince Ceza Düşer mi?

Evet. TCK m.281/2 uyarınca fail, deliller adli makamlarca bulunmadan önce gizlediği veya değiştirdiği delilleri kendiliğinden yetkililere teslim ederse, hakkında etkin pişmanlık hükümleri uygulanır. Bu durumda ceza yarısına kadar indirilebilir veya tamamen kaldırılabilir. Ancak bu indirim, failin kendi rızasıyla delilleri ortaya koyması şartına bağlıdır. Zorla veya baskı altında teslim edilirse etkin pişmanlık uygulanmaz. 2026 Yargıtay kararlarında, “olayı aydınlatmada önemli katkı sağlayan fail” lehine geniş takdir yetkisi kullanıldığı görülmektedir.

Delil Yok Edildiğinde Teşebbüs Aşaması Var mı? İştirak ve İçtima Nasıl Değerlendirilir?

Evet, delil yok etme suçunda teşebbüs mümkündür. Fail delili ortadan kaldırmaya yönelik hareketlere başlayıp sonuç alamazsa teşebbüs hükümleri uygulanır. Ayrıca bu suç bağımsız suç olduğundan, fail başka suçun failiyle birlikte hareket etmişse suçların içtimaı (birleşimi) gündeme gelir. Eğer birden fazla kişi delil karartmaya katılmışsa, müşterek faillik veya yardım etme hükümleri uygulanır. 2026 uygulamasında mahkemeler, dijital delillerin silinmesi gibi eylemleri teşebbüs kapsamında değerlendirip hafif ceza vermektedir.

Bu Suçta Zamanaşımı Süresi Ne Kadardır? Dava ve Ceza Zamanaşımı Nasıl İşler?

TCK m.66’ya göre suç delillerini yok etme, gizleme veya değiştirme suçunda dava zamanaşımı süresi 8 yıldır. Bu süre, suçun işlendiği tarihten itibaren başlar. Eğer fail hakkında hüküm verilmişse, ceza zamanaşımı süresi 10 yıl olarak uygulanır. Delil karartma eylemi devam eden bir fiilse (örneğin gizlenen delil uzun süre saklanmışsa), zamanaşımı fiilin sona erdiği tarihten itibaren hesaplanır. 2026 Yargıtay kararlarına göre, özellikle dijital delillerin sonradan silindiği durumlarda “kesintili suç” değerlendirmesi yapılmaktadır.

Delil Karartma Suçu ile Benzer Suçlar Arasındaki Farklar Nelerdir?

Delil karartma suçu, suçun ispatını engelleme amacıyla yapılan aktif eylemleri kapsar. Ancak bu suç, örneğin görevi kötüye kullanma (TCK 257) veya adil yargılamayı etkilemeye teşebbüs (TCK 288) suçlarından farklıdır. Görevi kötüye kullanmada fail kamu görevlisidir; delil karartmada ise herkes fail olabilir. Yine TCK 288’de amaç, yargıyı yönlendirmektir; oysa TCK 281 doğrudan delilin yok edilmesine yöneliktir. Bu farklar, mahkemelerin suç vasfını belirlemede önemlidir.

Güvenlik Kamerası Görüntüsünü Sildim — Bu Suç Kapsamına Girer mi?

Evet. Eğer güvenlik kamerası görüntüsü bir suçun delili niteliğindeyse ve siz bu görüntüyü bilerek sildiyseniz, TCK m.281 kapsamında delil karartma suçu oluşur. Failin kastı, suçun oluşması için yeterlidir; yani “suçu gizlemek amacıyla” hareket etmesi gerekir. Ancak görüntülerin silinmesi rutin sistem güncellemesi veya teknik arıza nedeniyle olmuşsa suç oluşmaz. Yargıtay kararlarına göre, “delilin bilerek ortadan kaldırılması” kastının bulunmadığı hallerde beraat verilmektedir. 2026 uygulamalarında dijital delillerin yok edilmesi, en sık görülen örneklerdendir.

Suç Delillerini Yok Etme, Gizleme veya Değiştirme Suçu Hakkında Savunma Stratejileri Nelerdir?

Savunmada en önemli nokta, kast unsurunun bulunmadığını ispatlamaktır. Eğer kişi delilin önemini bilmeden veya suçu gizleme amacı olmadan hareket etmişse, suç unsurları oluşmaz. Ayrıca savunmada delilin zaten önemsiz, bulunmuş veya kamuya açık olduğu gösterilirse, suçun maddi unsuru ortadan kalkar. Etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanmak da önemli bir stratejidir; delil bulunmadan önce teslim edilirse ceza azaltılabilir. Yargıtay uygulamalarına göre, pişmanlık, bilinçsizlik ve teknik hata savunmaları sıklıkla kabul görmektedir.