Vasiyetnamenin İptal Davası ve Tenkis Davası

Vasiyetnamenin İptal Davası ve Tenkis Davası Nedir? Vasiyetnamenin iptal davası, kanunun belirlediği gerekçeler ve şartlardan birini mevcudiyetinde taşımayan vasiyetnamenin hükümden düşürülmesi ve hükmün ortadan kaldırılması gayesine yönelik bir iptal davasıdır. Mahkeme tarafından hükmün iptaline karar verilmediği sürece, bir iptal illetiyle sakat olsa bile, vasiyetname hüküm doğurur, vasiyetin yerine getirilmesi gerekir.

Bununla birlikte, vasiyetin iptali davası görevli mahkemede açılır ve vasiyetin iptaliyle olumlu sonuçlanan dava mahkeme kararı kesinleşirse, vasiyetname ortadan kalkar ve hükmünü yitirir. Bu sebepten dolayıdır ki, iptal davası bozucu ve yenlik doğuran bir davadır. Ancak daha önceki Yargıtay kararlarında daha önceki bir kararında vasiyetnamenin iptali davasının yenlik doğuran dava olmadığı bir tespit davası olduğuna karar vermiştir.

Vasiyetnamenin İptal Davası Nedir?

Vasiyetnamenin iptali davasına en temel ilke bir kez mirasçı olan daima mirasçı olur ilkesidir. Vasiyet eden vefat ettiği ve ölümünden sonra arzularını yenileyemeyeceği ve miras bırakan adına hiç kimsenin yeni bir tasarrufta bulunamayacağı için vasiyetnamenin mümkün olduğunca geçerli olmasına çalışılması vefat edenin son arzularına ananevi saygıya dayanır.

Vasiyetin iptal davası, miras bırakanın tasarrufun tümünü veya vasiyetin bir kısmının iptaline ilgili olabilir. Kısmi vasiyetname iptal davalarında iptal edilmeyen kısım hükmünü sürdürür. Ancak iptal gerekçesi ehliyetsizlik ya da şekil noksanlığı ise kısmi iptal söz konusu değildir. Bu durumun bir istisnası vardır.

Vasiyetname iptal davası, ölüme bağlı tasarrufla kendilerine, eşlerine veya hısımlarına kazandırma yapılanların vasiyetname düzenlenmesine katılmalarının yol açtığı sakatlığa dayandığı takdirde vasiyetnamenin tamamı değil, yalnız bu vasiyetnameyle kazandırmalar iptal edilir.

Vasiyetname iptal gerekçesinin yalnızca bir ya da birkaç arzuyla ilgili olduğu durumlarda, iptali istenen arzuyla ile iptali istenmeyen arzu arasında, miras bırakan mevcut illeti bilseydi eğer, diğer arzularda da bulunmayacağı şekilde bir iç illiyet bağı varsa, o zaman vasiyetnamenin tamamı geçersiz olur.

Vasiyetnamenin İptal Davası ve Tenkis Davası Nedir?

Miras hukuku, kişilerin vefatından sonra malvarlıklarının nasıl paylaşılacağını düzenleyen bir hukuk dalıdır. Miras bırakan kişi, malvarlığını vasiyetname yoluyla dilediği gibi dağıtabilir. Ancak, bazı durumlarda vasiyetname hükümlerinin iptali veya azaltılması (tenkis) gerekebilir. Bu yazıda, vasiyetnamenin iptali ve tenkis davaları hakkında detaylı bilgiler bulacaksınız.

Vasiyetname Nedir?

Vasiyetname, bir kişinin ölmeden önce malvarlığının nasıl dağıtılacağını belirlemek için hazırladığı yazılı bir belgedir. Vasiyetname, Türk Medeni Kanunu’nun belirlediği şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmelidir. Üç tür vasiyetname vardır:

Resmi Vasiyetname: Noter veya yetkili bir memur huzurunda, iki tanıkla birlikte düzenlenir.

El Yazılı Vasiyetname: Miras bırakan tarafından tamamen el yazısıyla yazılır ve imzalanır.

Sözlü Vasiyetname: Sadece olağanüstü durumlarda yapılabilir ve iki tanık huzurunda sözlü olarak beyan edilir.

Vasiyetnamenin İptal Davası

Vasiyetnamenin iptali, vasiyetnamenin geçersiz sayılması amacıyla açılan bir davadır. Vasiyetnamenin iptali, belirli nedenlere dayandırılabilir:

Vasiyetnamenin İptal Nedenleri Nelerdir?

Şekil Şartlarına Uygun Olmaması: Vasiyetnamenin yasal şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmemesi durumunda iptali istenebilir.

Ehliyetsizlik: Miras bırakanın vasiyetname düzenlediği sırada ayırt etme gücünden yoksun olması veya hukuki ehliyetinin bulunmaması durumunda vasiyetname iptal edilebilir.

İrade Sakatlığı: Vasiyetnamenin, miras bırakanın zorlama, tehdit, hata veya hile altında düzenlenmesi durumunda iptali istenebilir.

Vasiyetnamenin İptal Davası Nasıl Açılır?

Kimler Açabilir? Vasiyetnamenin iptali davası, mirasçılar veya menfaatleri zedelenen kişiler tarafından açılabilir.

Süre: Vasiyetnamenin iptali davası, vasiyetnamenin açılmasından itibaren bir yıl içinde açılmalıdır.

Tenkis Davası Nedir?

Tenkis davası, saklı paylı mirasçıların, miras bırakanın vasiyetname veya diğer tasarruflarıyla saklı paylarını ihlal etmesi durumunda, bu tasarrufların saklı pay oranında iptali için açtıkları davadır.

Saklı Pay Nedir?

Saklı pay, miras bırakanın tasarruf edemeyeceği, kanunen korunan mirasçı paylarıdır. Saklı paylı mirasçılar arasında çocuklar, anne-baba ve sağ kalan eş bulunmaktadır. Bu mirasçıların saklı payları, Türk Medeni Kanunu’nda belirlenmiştir:

Çocuklar: Yasal miras payının yarısı.

Anne ve Baba: Yasal miras payının dörtte biri.

Sağ Kalan Eş: Yasal miras payının dörtte üçü (yasal mirasçılarla birlikte mirasçı olması durumunda) veya yasal miras payının tamamı (tek başına mirasçı olması durumunda).

Tenkis Davası Nasıl Görülür?

Kimler Açabilir? Saklı payları zedelenen mirasçılar tarafından açılabilir.

Süre: Tenkis davası, mirasın açılmasından itibaren on yıl içinde açılmalıdır.

Vasiyetnamenin İptali ve Tenkis Davası Arasındaki Farklar Nelerdir?

Amaç: Vasiyetnamenin iptali davası, vasiyetnamenin tamamen geçersiz sayılmasını hedeflerken, tenkis davası sadece saklı payların korunmasını amaçlar.

Davacılar: İptal davasını menfaati zedelenen herkes açabilirken, tenkis davasını yalnızca saklı payı zedelenen mirasçılar açabilir.

Süre: İptal davası daha kısa süre (bir yıl) içinde açılırken, tenkis davası için süre daha uzundur (on yıl).

Vasiyetnamenin iptali ve tenkis davaları, miras hukukunun önemli unsurlarındandır. Bu davalar, mirasçıların haklarının korunması ve miras bırakanın son arzularının yasal çerçevede değerlendirilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Vasiyetname ile ilgili hukuki bir sorun yaşıyorsanız, profesyonel bir hukuk danışmanından destek almanız önerilir. Bu tür davaların karmaşık yapısı nedeniyle Ankara avukat rehberliği, sürecin doğru ve etkili bir şekilde yönetilmesine yardımcı olacaktır.

Vasiyetnamenin Tenkis Davası Nasıl Görülür?

Vasiyetname düzenleyen yaptığı ölüme bağlı ve bazı sağlar arası tasarruflarıyla saklı paylı mirasçıların saklı paylarını zedelediklerini, miras bırakanın tasarruf oranını aştığı saklı payı haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle miras bırakanın tasarrufunun eksiltilerek saklı payların geri verilmesi için açılan dava tenkis davasıdır.

Tenkis davası, kaide olarak saklı paylı mirasçıların ve istisna olarak da bu mirasçıların alacaklılarının, vasiyetnameyi düzenleyenin tasarruf oranını aşan kazandırmalarının, saklı payları oranında ortadan kaldırmasını mahkemeden talep ettikleri davadır. Tenkis davası ancak vasiyet düzenleyenin ölümü halinde açılabilir.

Kanuni paylı mirasçılar, vasiyet düzenleyenin hayatta iken yaptığı tasarruflara saklı paylarını ihlal edildiği kesin dahi olsa veya miras bırakanın ölümü beklendiğindi takdirde telafisi imkânsız zararlar doğuracak olsa da tenkis davası açamazlar. Herhangi bir sebeple ihtiyati tedbir talebinde bulunamazlar. Mirasçıların hakları vasiyetname düzenleyenin ölümüyle başlar.