Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu

Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu

Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu konusu ile ilgili olarak açıklamalı yargıtay kararlarına yer verilmiştir.

YARGITAY KARARI: TAŞERON İŞÇİLERİN İŞ KAZASI TAZMİNAT SORUMLULUĞU

T.C. YARGITAY 10.Hukuk Dairesi Esas:  2006/9448 Karar: 2006/15892 Karar Tarihi: 04.12.2006

RÜCUAN TAZMİNAT DAVASI – İŞ KAZASI SONUCU GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK DURUMU – ASIL İŞVEREN TAŞERON İLİŞKİSİNİN BULUNMASI – ASIL İŞVERENİN TAŞERONUN KUSUR PAYINDAN SORUMLU OLMASI GEREĞİ

ÖZET: Mahkemece; davalılardan C… Anonim Şirketinin asıl işveren, A… Mühendislik A.Ş. ve G..  Ltd. Şirketinin alt işveren sıfatı ile sorumlu olduğu gözetilerek sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir.Açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı gerekçelerle karar verilmesi hukuka aykırıdır. (506 S. K m. 87)

506 sayılı Kanun’un 87. maddesi hükmüne göre; aracı, bir işte veya bir işin bölüm veya eklentisinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.

Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için, öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.

İşin belirli bir bölümünün değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise; bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.

Diğer taraftan; işverenle işyerindeki işleri gördürdüğü kişiler arasındaki ilişkinin vekillik sözleşmesine dayandığının ve kendilerinin vekil sıfatıyla hare­ket ettiklerinin anlaşılması halinde işin devrinden söz edemeyeceği açıktır.

Aracı sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise; asıl işverenden üstlenilen işin, asıl iş ya da işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ile bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır. Bu yönde; asıl işverenin, o işyerinden elde etmeyi düşündüğü neticeye yönelik olan asıl faaliyet, bir başka ifade ile doğrudan doğruya o işyerinden beklenen hizmet ya da üretime yönelik olan işler, onun asıl işini teşkil edecektir.

Somut olayda; davalı C… Anonim Şirketi’ne ait asıl iş, ticaret merkezi inşaatıdır. C… A.Ş. ile sigortalıyı çalıştıran G… Ltd. Şirketi ve A… Mühendislik A.Ş. arasındaki hukuki ilişkinin incelenmesinde; A… Mühendislik A.Ş., davalı C… A.Ş’ den, G… İnşaat Limited Şirketi ise davalı A..’dan, asıl işverene ait ticaret merkezi inşaatının belirli bir bölümünü teşkil eden işini üstlenmiştir. C… ve A… arasındaki sözleşme içeriklerinden ve özellikle sözleşmenin 13 ve 19. maddeleri ile A… İle G… arasındaki söz­leşmenin 1, 7,11 ve 15. maddelerinin birlikte değerlendirilmesinden; İşyerinde alınacak işçi sağlığı ve iş güvenliği önlemlerine ilişkin kuralların saptanması, işte çalıştırılacak işçilerin vasıflarının belirlenmesi, işin sevk, idaresi ve denetimi ile şantiye yönetiminde C… A.Ş.’nin yetkili olduğunun anlaşılması karşısında artık işin bütünüyle, işten el çekmek suretiyle başkalarına verildiğinden, bir başka ifade ile işin devrinden söz edilemez. Bu bağlamda C… A.Ş. ile A… Mühendislik A.Ş. arasında 506 sayılı Kanun’un 87. maddesi kapsamında asıl işveren-taşeron ilişkisi bulunduğunun ve bunun sonucu olarak da asıl işveren Anonim Şirketin taşeronun kusur payından sorumluluğunun kabulü zorun­ludur.

Mahkemenin C… A.Ş.’nin ihale makamı olduğuna ilişkin kabulü, açıklanan nedenlerle yerinde değildir. Mahkemece; davalılardan C… Anonim Şirketinin asıl işveren, A… Mühendislik A.Ş. ve G.. Mühendislik Ltd. Şirketinin alt işveren sıfatı ile sorumlu olduğu gözetilerek sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir. Açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeksizin, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile yazılı gerekçelerle karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. O halde, davacı SSK vekili ile, davalılardan A…  A.Ş. vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA,

YARGITAY KARARI: TAŞERON İŞÇİLERİN İŞ KAZASI TAZMİNAT İLİŞKİSİ

T.C. YARGITAY 10.Hukuk Dairesi Esas:  2014/1875 Karar: 2014/26999 Karar Tarihi: 16.12.2014

RÜCUAN TAZMİNAT DAVASI – RÖDOVANS SÖZLEŞMESİ – ASIL İŞVEREN TAŞERON İLİŞKİSİ OLUP OLMADIĞI – İŞ KAZASININ MEYDANA GELDİĞİ İŞ KOLUNDA UZMAN BİLİRKİŞİLERDEN KUSUR RAPORU ALINARAK KARAR VERİLMESİ – EKSİK İNCELEME – HÜKMÜN BOZULMASI GEREĞİ

ÖZET: Dava, rücuan tazminat istemine ilişkindir. Mahkemece; ceza dosyası arasında bulunan dava dışı M. D. ve davalı A. ………. Ltd. Şti. arasında imzalanan rödovans sözleşmesi aslı ve ilgili belgeleri getirtilip, yapılış tarihi itibariyle usulüne uygun olup olmadığı irdelenip, Maden Kanunu Ek 7. maddesinin somut olayda uygulama yerinin bulunup bulunmadığı değerlendirilerek, asıl işveren-taşeron ilişkisi olup olmadığı saptanarak hasıl olacak sonuca göre, davaya konu iş kazasının meydana geldiği iş kolunda, iş güvenliği ve işçi sağlığı konularında uzman bilirkişilerden uygun kusur raporu alınarak varsa çelişki giderilip, buna göre bir karar verilmesi gerekir. (2709 S. K. m. 168) (5510 S. K. m. 21) (506 S. K. m. 26, 87) (3213 S. K. m. 4, Ek m. 7) (818 S. K. m. 270) (Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliği Geç. m. 2) (Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği m. 168)

5510 sayılı Kanunun 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 21. maddesi ile yeni düzenlemeler getirilmiş ise de, söz konusu düzenlemelerin anılan Kanunun, yürürlüğü öncesinde gerçekleşen olaylardan kaynaklanan rücuan tazminat davalarında uygulanmasına olanak veren bir düzenleme bulunmadığı ve genel olarak Kanunların geriye yürümemesi kuralı karşısında davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 26. maddesidir.

Bilindiği üzere madenler, Anayasanın 168. maddesi ve 3213 sayılı Maden Kanununun 4. maddesi gereği devletin hüküm ve tasarrufu altında olup, arama ve işletme hakkının gerçek ve tüzel kişilere devri ancak Kanunun öngördüğü şartlarda mümkündür.
Madenler üzerindeki hakların bölünmezliğini, devir ve intikalini düzenleyen anılan Yasanın 5. maddesinde, madenler üzerindeki hakların hiç birisinin hisselere bölünemeyeceği ve her bir hakkın bir bütün halinde muameleye tabi tutulacağı hüküm altına alınmıştır. Anılan Yasal düzenleme çerçevesinde, ruhsat sahibi tarafından maden sahası üzerinde, ruhsatın verdiği yetkilerin tamamının ya da bir bölümünün sözleşme ile 3. kişilere devri mümkün değildir. Ancak, uygulamada, ruhsat sahipleri özel hukuk alanına giren kimi sözleşmelerle ve belirli bir bedel karşılığında maden çıkarma ve satış haklarını özel kişilere bırakmaktadırlar. Rödovans olarak adlandırılan bu yöntemle ruhsat sahipleri, taşeron olarak üretim yapan üçüncü kişilere süreli sözleşmeler ile maden çıkarma ve satış haklarını kiralamaktadırlar.

Günümüz literatüründe rödovans, “maden ruhsat alanlarının, hukuki hak ve sorumlulukları kendisinde kalması koşuluyla hak sahibi tarafından sözleşme ile özel veya tüzel bir kişiye, bir süre tahsis edilmesi durumunda, maden ocağının işletilmesini üstlenen özel veya tüzel kişinin, esas ruhsat sahibine, ürettiği her bir ton maden için ödemeyi taahhüt ettiği meblağ” olarak tanımlanmaktadır.

Rödovans sözleşmesine Maden Kanununda özel bir düzenleme olmadığı için Borçlar Kanununun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen “hasılat kirasına” ait hükümler uygulanır. Türk Borçlar Hukukunda sözleşmelerde şekil serbestisi geçerlidir. Yasada özel olarak bir şekle bağlanmayan sözleşmeleri taraflar istedikleri şekilde yapabilirler. Rödovans sözleşmesi maden ruhsatının devri anlamına gelmediğinden, devir sözleşmesinin Maden İşleri Genel Müdürlüğünde yetkili memur huzurunda yapılması zorunluluğu yoktur. 1990 yılında Maden Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin 32. maddesinin son fıkrası değiştirilerek, üçüncü kişi ve kuruluşların ruhsat sahipleri ile yapmış oldukları rödovans, kira, taşeron vb. sözleşmelere dayanılarak ruhsat sahasında faaliyette bulunabilmesi Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının iznine bağlanmıştır. Ruhsat sahiplerinin, sözleşmeleri bir ay içinde Maden Dairesi’ne bildirerek uygun görüş alması şartı getirilmiştir. Ancak 03.02.2005 tarihinde yayımlanan Maden Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin geçici 2. maddesindeki “Bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden sonra, ruhsat sahiplerinin Kanun kapsamındaki faaliyetleri ile ilişkili olarak üçüncü kişi ya da kuruluşlarla yaptığı sözleşmelerin Genel Müdürlüğe bildirilmesine ve görüş alınmasına gerek yoktur. Ancak ruhsat sahasındaki tüm faaliyetlerden Genel Müdürlüğe karşı ruhsat sahibi sorumludur.” hükmü gereği bildirim yükümlülüğü kaldırılmıştır. Anılan yönetmelik, 06.11.2010 tarihinde yayımlanan Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliğinin 168. maddesi ile yürürlükten kaldırılarak, Rödövans sözleşmeleri ile ilgili olarak geçici 1. maddesinde aynı düzenlemeye yer verilmiştir.

Rödovansçının sorumluluğu konusunda 24.06.2010 tarih 27621 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 5995 sayılı Kanunun 17. maddesi ile Maden Kanununa eklenen Ek 7. maddesi ile yeni düzenleme yapılmıştır. Anılan madde de; maden ruhsat sahiplerinin, ruhsat sahalarının bir kısmında veya tamamında üçüncü kişilerle yapmış oldukları rödovans sözleşmelerinde, bu alanlarda yapılacak madencilik faaliyetlerinden doğacak İş Kanunu, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili idari, mali ve hukuki sorumluluklarının rödovansçıya ait olacağı, ancak bu durumun ruhsat sahibinin Maden Kanunundan doğan sorumluluklarını ortadan kaldırmayacağı belirtilmiştir,

Uyuşmazlığın çözümü hususunda ayrıca üçüncü kişinin aracılığının düzenlendiği 506 sayılı Kanunun 87. maddesi hükmüne değinmek gerekecektir. Anılan maddeye göre; sigortalılar üçüncü bir kişinin aracılığı ile girmiş ve bununla sözleşme yapmış olsalar bile, bu kanunun işverene yüklediği ödevlerden dolayı, aracı olan üçüncü kişi ile birlikte asıl işveren de sorumludur. Aracı, bir işte veya bir işin bölüm veya eklentisinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.  Asıl işveren taşeron ilişkisinin varlığı için öncelikle işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına devredilen iş dolayısıyla sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.

İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.  Aracı sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise asıl işverenden istenilen işin, asıl iş ya da işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.

Mahkemece; yukarıda açıklanan bu hukuki düzenlemeler gözetilerek, ceza dosyası arasında bulunan dava dışı M……….. ve davalı ………. Tic. Ltd. Şti. arasında imzalanan rödovans sözleşmesi aslı ve ilgili belgeleri getirtilip, yapılış tarihi itibariyle usulüne uygun olup olmadığı irdelenip, Maden Kanunu Ek 7. maddesinin somut olayda uygulama yerinin bulunup bulunmadığı değerlendirilerek, asıl işveren-taşeron ilişkisi olup olmadığı saptanarak hasıl olacak sonuca göre, davaya konu iş kazasının meydana geldiği iş kolunda, iş güvenliği ve işçi sağlığı konularında uzman bilirkişilerden, yukarıda yapılan açıklamalar ışığında oluşa uygun kusur raporu alınarak varsa çelişki giderilip, buna göre bir karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsiz bulunmuştur.

Bununla birlikte, talep edilmesine rağmen sosyal yardım zammı tutarının kurum zararına dahil edilmeksizin yazılı şekilde karar verilmesi, isabetsizdir. Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir. O hâlde, davacı Kurum ve davalılardan  ………… Tic. Ltd. Şti. avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.

Sonuç: Temyiz edilen hükmün yukarda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA…

 

6 SORULAR

  1. ALPARSLAN AKAN dedi ki:

    Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu Bu dava için nasıl bir hazırlık aşaması vardır..Cevap verirseniz sevinirim..

  2. NEŞE MUTLU dedi ki:

    Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu Bu dava Hakkında bazı sorular aklıma takıldı.

  3. TUĞCE SARUCAN dedi ki:

    Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu Davayı açmak istiyorum süreç ne olur en acil davayı siz alırsanız masraflarım ne kadar tutar.

  4. MÜRÜVET ÜNAY dedi ki:

    Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu Merhabalar. Garip bir durumumuz var size danışmak istiyorum.

  5. ŞEBNEM ÖZAYDIN dedi ki:

    Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu Davayı ben hangi mahkemede açabilirim.. Davanın yetkili mahkemesi neresidir.. Saygılarımla.

  6. ÖZLEM ORHUN dedi ki:

    Taşeron İşçilerin İş Kazası Tazminat Sorumluluğu Bu dava için nasıl bir hazırlık aşaması vardır..Cevap verirseniz sevinirim..

NEŞE MUTLU için cevap yaz

 

AVUKATA SORU SORUN

Bize Ulaşın




[recaptcha]

BİZE ULAŞIN

İletişim Bilgileri