Şirketlerin Manevi Tazminat Talebi

Şirketlerin Manevi Tazminat Talebi Nedir? Manevi tazminat, bir kişinin ya da tüzel kişinin kişilik haklarına yapılan saldırıdan doğan manevi zararların giderilmesi amacıyla açılan bir dava türüdür.

Genel olarak manevi tazminat talepleri kişisel zararlarla ilişkilendirilse de, tüzel kişiler (şirketler, dernekler vb.) de manevi tazminat talep edebilir. Bu konu, hukuki açıdan dikkatle ele alınması gereken karmaşık bir yapıya sahiptir.

Şirketler (Tüzel Kişiler) Manevi Tazminat Talep Edebilir mi?

Tüzel kişilik, şirketler gibi yapıların hukuken gerçek bir kişi gibi işlem yapabilmelerini sağlar. Tüzel kişiler, şirket faaliyetleri, ticari itibarları veya kişilik hakları ihlal edildiğinde maddi zarara uğrayabilecekleri gibi, manevi zarara da uğrayabilirler. Manevi zararlar genellikle bir şirketin itibarına, prestijine, ticari imajına yönelik haksız fiiller veya saldırılardan kaynaklanır.

Türk hukuk sisteminde manevi tazminat, sadece gerçek kişilere tanınan bir hak olmamakla birlikte, tüzel kişilerin de kişilik haklarına saldırı olması durumunda manevi tazminat talep edebilmeleri mümkündür.

Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca tüzel kişilerin manevi tazminat talep edebilmesi, kişilik haklarının ihlaline dayandırılmaktadır. Ancak bu durum, tüzel kişilerin manevi tazminat talep etme imkanlarını belirli sınırlamalara tabi kılmaktadır.

Manevi Tazminatın Kapsamı ve ŞartlarıNelerdir?

Manevi tazminat davası açabilmek için bazı hukuki şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Şirketlerin manevi tazminat talep edebileceği bazı durumlar şu şekilde sıralanabilir:

Ticari İtibara Zarar Verilmesi: Şirketin ticari itibarına haksız bir saldırı yapılmışsa (örneğin, karalayıcı haberler, iftira veya yanıltıcı bilgiler), bu durum tüzel kişiliğin kişilik haklarına yönelik bir ihlal olarak kabul edilebilir.

Rekabet İhlalleri: Haksız rekabet sonucunda bir şirketin piyasadaki itibarı zedelenmişse, bu itibar kaybı manevi zarar doğurabilir. Haksız rekabet hükümleri çerçevesinde manevi tazminat talep edilebilir.

Yaygın ve Yanıltıcı Bilgi Yayılması: Şirket hakkında yanıltıcı, yanlış ve karalayıcı bilgilerin basın yoluyla yayılması, şirketin ticari prestijine zarar verebilir ve manevi tazminat talebine neden olabilir.

Tüzel Kişilere Karşı Manevi Tazminat Davası Açılabilir mi?

Tüzel kişiler sadece manevi tazminat talep edebilecekleri gibi, aynı zamanda kişilik haklarını ihlal ettikleri gerekçesiyle de manevi tazminat davalarına muhatap olabilirler. Örneğin, bir şirketin hukuka aykırı fiilleri nedeniyle bir kişinin kişilik haklarına saldırıda bulunulmuşsa, bu kişi tüzel kişilik aleyhine manevi tazminat talebinde bulunabilir.

Bu tür davalarda tüzel kişinin sorumluluğu, ilgili fiili gerçekleştiren gerçek kişilerle bağlantılıdır. Tüzel kişiliğin fiilleri, genel olarak yönetici veya çalışanlarının davranışlarına dayalı olarak sorumluluk doğurur.

Manevi Tazminat Davasının Sonuçları Nedir?

Manevi tazminatın amacı, uğranılan manevi zararı telafi etmektir. Şirketler açısından manevi zararlar somut bir maddi kayba değil, itibar veya prestij kaybına dayanır. Bu nedenle mahkemeler, manevi tazminat miktarını belirlerken aşağıdaki faktörleri göz önünde bulundurur:

İhlalin Ciddiyeti ve Boyutu: Kişilik haklarına yapılan saldırının etkisi, sürekliliği ve zararın büyüklüğü.

Tüzel Kişinin Sektördeki Yeri: Şirketin sektördeki konumu ve itibar kaybının iş yapma kapasitesi üzerindeki etkisi.

Tarafların Kusur Oranları: Manevi zarara neden olan tarafın fiilinin kasıtlı olup olmadığı ve kusur durumu.

Şirketin Maddi Durumu: Tüzel kişinin mali gücü de tazminat miktarını belirlemede etkili olabilir.

4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu ( T.M.K.’nun tüzel kişilerde ‘hak ehliyeti’ başlıklı 48. maddesinde tüzel kişilerin hak ehliyetinin içeriği şu şekilde ifade edilmektedir, ‘Tüzel kişiler, cins, yaş, hısımlık gibi yaradılış gereği insana özgü niteliklere bağlı olanlar dışındaki bütün haklara ve borçlara ehildirler.’ şeklinde düzenlenmiştir. Medeni Kanundaki bu ayrık durum dışında kişi sayılma bakımından gerçek ve tüzel kişiler arasında fark gözetilmemiştir.
Kişi kavramı da, hem gerçek kişileri ( insanları) hem de tüzel kişileri ( dernek, köy, belediye, şirket vb,) içine alan geniş bir kavramdır.
Tüzel kişinin kişilik haklarından olan onur ve saygınlığı onun korunan değerlerinin başında gelir. Bu sebeple tüzel kişi onur ve saygınlığından vazgeçemeyeceği gibi, bu değerlerini hukuka ve ahlaka aykırı olarak da sınırlayamaz.
818 Sayılı B.K. ( B.K.’nun 49. maddesinde tanzim edilen manevi zarar, kişinin kişisel çıkarlarında ( haklarında) uğradığı bir eksilmedir. Değişik bir ifade ile, bu zarar çeşidi maddi değerler yönünden değil, manevi değerler yönünden bir eksilmeyi anlatır. Bir tüzel kişinin kişisel haklarından olan ( adı, şerefi, onuru ve itibarı gibi) varlıklarına yapılan saldırının; bu manevi değerlerinde bir eksilmeye ( manevi zarara) sebep olacağı gerçeği ise ortadadır.

Gerçi, kalpleri ve hissiyatı olmayan tüzel kişilerin elem ve ızdırap duymaları düşünülemez. Ancak bu halleri, tüzel kişilerin, ölüm dolayısiyle manevi tazminatı tanzim eden B.K.nun 47. maddesine göre hak talebinde bulunmamaları sonucuna götürür. Hukuk nizamı tüzel kişileri hukuk sujesi olarak tanıdığına ve onlara ad, şeref ve itibar gibi kişisel varlıklar bahşedilmiş olduğuna göre, kişisel varlıklara yapılan saldırı sebebiyle elem ve ızdırap duymayacaklarından söz edilerek tüzel kişilerin manevi tazminat adı ile bir paranın ödetilmesi davası açamayacaklarını kabul etmek yasa koyucunun amacına aykırı düşer.

Medeni Yasa ve gerekse Borçlar Yasası ( md. 49) yalnız gerçek kişilerin değil, aynı zamanda tüzel kişilerin de kişisel haklarını korumaktadır. Yargıtay ve bilimsel eserlerdeki baskın görüş, tüzel kişilerin de nitelikçe gerçek kişilere özgü olanların dışında kalan, kişisel haklarına saldırı halinde manevi tazminat namı altında özel bir giderim isteyebilecekleri yolundadır ( Mustafa Reşit karahasan, Tazminat Hukuku, 1996, s. 967-68; Kemal Tahir gürsoy, ‘Manevi Zarar ve Tazmini’, aühfd., C. 30, S. 1- 4, s. 12).
Uygulamada da Yargıtay H.G.K., 15.12.2004 gün ve 2004/4-709 E-2004/720 K.; 31.5.2000 gün ve 2000/4-900 E- 2000/935 K. sayılı ilamlarında tüzel kişilerin de kişilik haklarına saldırıdan dolayı manevi tazminat davası açabileceklerini kabul etmiştir.

Şirketlerin Manevi Tazminat Talebi – Yargıtay Kararı

T.C. YARGITAY 4.HUKUK DAİRESİ ESAS NO : 2013/15239  KARAR NO : 2014/15505  KARAR TARİHİ..18/11/2014

TALEP: ……… müşterilerine teslim etmeyi taahhüt ettikleri asitik asit ürününün Marmara Ereğlisi’ndeki tesislerden gönderilmek zorunda kalındığını, bunun da fazladan nakliye ücreti ödenmesine neden olduğunu, bu maddi zararları yanında ticari itibarının sarsılması nedeni ile de manevi zarara uğradığını iddia ederek uğradığı maddi ve manevi zararın ödetilmesi isteminde bulunmuştur.

KARAR: Davacı bir anonim şirkettir. İşletme hacmine göre ticaret sahası içinde şirketin ticari bir itibarı bulunduğu kuşkusuzdur. Davacının serbest bölgedeki malının yurda sokulmasının durdurulması ile malın satım sözleşmesinin karşı tarafına karşı zor durumda kaldığı gibi, şirket tüzel kişiliğinin itibarının da sarsıldığının kabulü gerekir. Nitekim davalı şirket söz konusu durdurma kararını talep ederken doğacak her türlü zararı ödemeyi kabul ve taahhüt etmiş olup, davacının maddi ve manevi zarara uğrayabileceğini de ön görmüştür. Şu durumda mahkemece davacının ticari itibarının zedelenmesi nedeni ile uygun bir manevi tazminat ödetilmesi yerine istemin tümden reddi doğru olmamış, kararın bu nedenle de bozulması gerekmiştir.

SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda (2/a-b) sayılı bentte açıklanan nedenlerle davacı yararına BOZULMASINA, davalı C…ın tüm davacının öteki temyiz itirazlarının ilk bentteki nedenlerle reddine ve davacıdan peşin alınan harcın istek halinde geri verilmesine 18/11/2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.

şirketin manevi tazminat talebi, şirketin manevi tazminat talebi, şirketin manevi tazminat talebi yargıtay kararı, ticari şirket manevi tazminat, ticari şirketin kişilik haklarına saldırı manevi tazminat davası