Miras Taksim Sözleşmesi Şarta Bağlı Olur mu? Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır?

Miras Taksim Sözleşmesi Şarta Bağlı Olur mu? Hangi Durumlarda Geçersiz Sayılır? Miras taksim sözleşmesi, birden fazla mirasçının bulunduğu hallerde terekenin paylaşımı için başvurulan en yaygın yöntemlerden biridir. Ancak bu sözleşmelerin şekli, içeriği ve bağlayıcılığı açısından dikkat edilmesi gereken hukuki sınırlar vardır.

Uygulamada bazı sözleşmelere “şart” eklenmekte ya da paylaşım bazı koşullara bağlanmakta; bu da geçerlilik tartışmalarını beraberinde getirmektedir.

Miras Taksim Sözleşmesi Nedir?

Miras taksim sözleşmesi; miras bırakanın ölümünden sonra, mirasçılar arasında mirasın nasıl paylaşılacağını düzenleyen, oybirliğiyle yapılan yazılı bir anlaşmadır.

Hukuki Dayanak Nedir:

Türk Medeni Kanunu madde 642’ye göre: “Birden çok mirasçı, terekenin paylaşımı konusunda kendi aralarında anlaşma yapabilir.”

Bu anlaşma, mahkeme kararı olmaksızın mirasçıların iradesiyle paylaşımı mümkün kılar.

Miras Taksim Sözleşmesi Şarta Bağlı Yapılabilir mi?

Kural olarak hayır, şarta bağlanamaz.

Miras taksim sözleşmeleri, mirasın paylaşımına ilişkin kesin ve bağlayıcı irade beyanı içermelidir. Bu tür sözleşmelerin gelecekteki belirsiz bir olay ya da koşula bağlanması, hukuken geçersizlik riski taşır.

Miras Taksim Sözleşmesi Neden Şarta Bağlanamaz?

Miras taksimi, doğrudan hak doğuran bir işlemdir.

Şarta bağlanması halinde sözleşmenin uygulanabilirliği zayıflar.

Şartın gerçekleşip gerçekleşmeyeceği bilinmediğinden, mirasçılar arasındaki hukuki güvenlik ortadan kalkar.

Örnekler:

“Bu evi bana bırak, ben 3 yıl içinde yurtdışına çıkmazsam senin olur.” → Geçersizdir.

“Bu arsa Ahmet’in olsun ama eğer evlenmezse ben geri alacağım.” → Bağlayıcı değildir.

İstisna:

Bazı doktrinsel görüşler, tarafların açık iradesiyle kabul edilmiş ve belirliliği bulunan bazı maddi şartların sınırlı olarak kullanılabileceğini belirtse de, bu görüş Yargıtay içtihatlarıyla genellikle desteklenmemektedir.

Miras Taksim Sözleşmesi Hangi Durumlarda Geçersiz Olur?

1. Taraflardan Biri Eksikse

Sözleşme tüm yasal ve atanmış mirasçılar tarafından oybirliğiyle imzalanmalıdır.

Herhangi bir mirasçı dışlanmışsa sözleşme, geçersizdir veya kısmen geçerlidir.

2. Şekil Şartına Uyulmazsa

Yazılı yapılmayan ya da sözlü olarak düzenlenen taksim sözleşmeleri geçersizdir.

Noter onayı zorunlu olmasa da, yazılı şekil geçerlilik şartıdır.

3. Şarta veya Zamana Bağlanmışsa

Gelecekte gerçekleşip gerçekleşmeyeceği belirsiz bir olaya bağlanan sözleşmeler hükümsüz sayılır.

4. Tereke Dışında Mal Varsa

Taksime konu olan mal, murise değil 3. kişilere aitse veya mülkiyeti belli değilse, bu mallar üzerindeki paylaşım da geçersiz olur.

5. İrade Sakatlığı (Baskı, Aldatma, Hata)

Bir mirasçı sözleşmeye baskı, tehdit, aldatma gibi etkenlerle imza atmışsa, sözleşme iptale açık hale gelir.

Geçerli Bir Taksim Sözleşmesi İçin Nelere Dikkat Edilmeli?

Yazılı Şekil, Sözleşme mutlaka yazılı olmalıdır.

Oybirliği, Tüm mirasçıların rızası alınmalıdır.

Belirlilik, Açık ve net bir paylaşım yapılmalıdır.

Şart İçermemeli , “Eğer, ancak, şu tarihte” gibi ifadelerden kaçınılmalıdır.

Konu Belirgin Olmalı, Mirasın tamamı ya da belirli kısmı paylaşılmalı, tereddüde yer verilmemelidir.

Miras taksim sözleşmeleri, mirasçıların sulh içinde paylaşım yapmasını sağlar; ancak şarta bağlanması, sözleşmenin bağlayıcılığını zedeler ve geçersizlik riski doğurur. Bu yüzden sözleşmenin net, açık ve koşulsuz düzenlenmesi; tüm mirasçıların yazılı onayıyla hazırlanması esastır.

Uygulamada olası geçersizlik risklerini bertaraf etmek için mutlaka bir avukat ya da noter eşliğinde işlem yapılması önerilir.