Bonoda Bedelsizlik İddiası

Bonoda Bedelsizlik İddiası

Bonoda bedelsizlik iddiası nın yazılı delille ispat edilmesi zorunludur. Seçimlik unsurlardan biri de, temel borç ilişkisinden kaynaklanan borcun dayandığı nedenin gösterilmesine yönelik dır. Eş söyleyişle kambiyo senedinin ihtiyari kayıtlarındandır. Bu kayıt keşidecinin (borçlunun), senedin lehdarından (alacaklıdan) karşı edayı aldığını ispata yarar. Temel borç ilişkisinin bir sözcükle senede yansıtılması şeklinde ortaya çıkan bedel kaydının varlığı ya da yokluğu, senedin bono niteliğini etkilemez. Zira, bono, bağımsız borç ikrarını içeren bir senettir. Bu nedenle bir illete bağlı olması gerekmez ve kural olarak ispat yükü senedin bedelsiz olduğunu iddia eden tarafa aittir

Yargıtay Kararı – Bonoda Bedelsizlik İddiası

  • T.C. YARGITAY Hukuk Genel Kurulu Esas:  2013/19-1155 Karar: 2014/660 Karar Tarihi: 14.05.2014
  • MENFİ TESPİT DAVASI – DAVACI TARAFINDAN İMZALANAN BONONUN BEDELSİZLİK İDDİASININ YAZILI DELİLLE İSPAT EDİLMESİNİN ZORUNLU OLDUĞU – HUKUK GENEL KURULU ÇOĞUNLUĞU TARAFINDAN BENİMSENEN ÖZEL DAİRE KARARINA UYULMAK GEREĞİ – DİRENME KARARININ BOZULMASI GEREĞİ.
  • ÖZET: Dava, menfi tespit istemine ilişkindir. Davacı tarafından imzalanan bononun bedelsizlik iddiasının yazılı delille ispat edilmesi zorunlu olduğundan, Hukuk Genel Kurulu çoğunluğu tarafından benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır.
  • Bütün mücerret alacaklarda olduğu gibi kambiyo senedi alacağı da kural olarak, uygun bir asıl borç ilişkisine dayanır. Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi alan herkes, bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel teşkil eden bir ‘gayeye’ ulaşmak istemektedir. İşte bu gaye, bir kambiyo senedinde mündemiç hakkın doğumu ve devri açısından hukuki sebebi teşkil eder. Kambiyo senedi düzenlenmesi dolayısıyla ortaya çıkan bu ilişki olarak anılmaktadır. Kambiyo senedi vermek suretiyle borç altına giren borçlunde bulunmuş olur.
  • Kambiyo ilişkisinin altında esas itibariyle bir asıl/temel borç ilişkisi vardır. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği, temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin mutabakatın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise, bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır. Bu genel açıklamadan sonra, hemen belirtmelidir ki, bono, ödeme vaadi niteliğinde bir kambiyo senedi olup, bonoyu düzenleyen, asıl borçlu durumundadır (6762 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 691/1). Bonoda bulunması zorunlu olan şekil şartları 6762 sayılı TTK’nun 688 inci maddesinde sayılmıştır. Bu unsurların yanı sıra, yerleşik Yargıtay kararlarında ve öğretide de kabul edildiği gibi, bonolara özgü seçimlik unsurlar da bulunmaktadır. Bonoya isteğe bağlı olarak, faiz, bedelin nakden ya da malen alındığı veya yetkili mahkeme kayıtları da konabilir. (Reha Poroy, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, 11. Bası, s.237 vd.)
  • Seçimlik unsurlardan biri de, temel borç ilişkisinden kaynaklanan borcun dayandığı nedenin gösterilmesine yönelik dır. Eş söyleyişle kambiyo senedinin ihtiyari kayıtlarındandır. Bu kayıt keşidecinin (borçlunun), senedin lehdarından (alacaklıdan) karşı edayı aldığını ispata yarar. Temel borç ilişkisinin bir sözcükle senede yansıtılması şeklinde ortaya çıkan bedel kaydının varlığı ya da yokluğu, senedin bono niteliğini etkilemez. Zira, bono, bağımsız borç ikrarını içeren bir senettir. Bu nedenle bir illete bağlı olması gerekmez ve kural olarak ispat yükü senedin bedelsiz olduğunu iddia eden tarafa aittir. Ancak, bir defa bir mal alışverişine dayandığı kaydıyla, ya da bir alacak borç ilişkisine dayandığı kaydıyla senede yazılmışsa, artık buna uyulmak gerekir. Bu kayıtların aksinin savunulması senedin talili (nedene, illete bağlanması) anlamına gelir ki, böyle bir durumda ispat yükü yer değiştirir. Senedi talil eden, savını kanıtlamak yükümlülüğü altına girer.
  • Mal kaydı bulunan bonoda borçlu alacaklıdan mal almadığını iddia, alacaklıda borçluya mal vermediğini kabul ederse borçlunun iddiası sabit olmuştur. Lehdarın bedelin para olarak verildiği iddiası ise, ispatı kendisine düşen bir husustur (Fırat Öztan, Kıymetli Evrak Hukuku, 2.bası, Ankara,1997,s 1007 vd) Bu aşamada, menfi tespit konulu eldeki davada, ispat yükünün özellikleri üzerinde de durulmalıdır.
  • 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 72 nci maddesi gereğince, borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında, borçlu olmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir. Kural olarak, bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran/iddia eden taraf, o vakıayı ispat etmeye mecburdur (4721 s. TMK m. 6). İspat yüküne ilişkin bu genel kural menfi tespit davaları için de geçerlidir. Yani, menfi tespit davalarında da, tarafların sıfatları değişik olmakla beraber, ispat yükü bakımından bir değişiklik olmayıp, bu genel kural uygulanır. Bu davalarda da bir vakıadan kendi lehine haklar çıkaran (iddia eden) taraf, o vakıayı ispat etmelidir. Menfi tespit davasında borçlu ya borçlanma iradesinin bulunmadığını ya da borçlanma iradesi bulunmakla birlikte daha sonra ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürebilir.
  • Borçlu, borcun varlığını inkar ediyorsa, bu durumlarda ispat yükü davalı durumunda olmasına karşın alacaklıya düşer. Borçlu varlığını kabul ettiği borcun ödeme gibi bir nedenle düştüğünü ileri sürüyorsa, bu durumda doğal olarak ispat yükü kendisine düşecektir. Görülmektedir ki, menfi tespit davasında kural olarak, hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü davalı/alacaklıdadır ve alacaklı hukuki ilişkinin (borcun) varlığını kanıtlamak durumundadır. Borçlu bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmiş, ancak bu hukuki ilişkinin senette görülenden farklı bir ilişki olduğunu ileri sürmüşse bu kez, hukuki ilişkinin kendisinin ileri sürdüğü ilişki olduğunu ispat külfeti davacı borçluya düşmektedir. Zira davacı borçlu senedin bir hukuki ilişkiye dayanmadığını değil, başka bir hukuki ilişkiye dayandığını ileri sürmekte; temelde bir hukuki ilişkinin varlığını kabul etmektedir.Aynı ilkeler, HGK’nun 17.12.2003 gün ve 2003/19-781 E., 2003/768 K. sayılı ilamında da benimsenmiştir.
  • Yukarıda yapılan tüm açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde: Davacı, kambiyo senedinden dolayı borçlu olmadığının tespitini istediğine göre, konunun hem kambiyo hem de ispat hukuku açısından ele alınıp, değerlendirilmesi gerekir.1086 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun (HUMK) 290. maddesi (6100 s. HMK m. 201) gereğince; yazılı bir belgeye (senede) bağlanmış olan her çeşit iddiaya karşı defi olarak ileri sürülen hususların tanıkla ispatlanması mümkün değildir.
  • Somut olayda, davacı/borçlu, emre yazılı 42.000,00 TL bedelli bonoda yer alan imzasını inkar etmiş değildir. Senet sebepten mücerret olmakla, davacının ileri sürdüğü iddiaların varlığını yazılı delille ispat yükü altında olduğunun kabulü gereklidir. Hukuk Genel Kurulu’ndaki görüşleler esnasında bir kısım üyelerce, davacı iddiasının unsuruna dayandığı, bononun kendisine hileyle imzalatıldığını ileri sürmesi nedeniyle bu hile olgusunu tanıkla ispatlamasının mümkün olduğu, ancak dinlenen davacı tanıklarının beyanlarıyla iddiası kanıtlanmadığından ispat edilemeyen davanın bu değişik gerekçeyle bozulmasının gerektiği ileri sürülmüştür. Bazı üyeler tarafından ise, hayatın olağan akışına uygun düşmeyen davalı savunmalarına itibar edilemeyeceği, somut olayın gelişim evreleri nazara alındığında ispat külfetinin terse döndüğü, davalının davacıya 20 yıl önce borç para verdiğini ispatlamasının gerektiği, oysa ileri sürülen davalı iddialarının tarafların dosyaya yansıyan durumlarıyla hayatın olağan akışına uygun olmadığı, bu nedenle yerel mahkeme direnme kararının onanmasının gerektiğini belirtilmişler ise de, çoğunluk tarafından bu görüşler yukarıda açıklanan kambiyo hukuku ilkeleri nazara alınarak kabul edilmemiştir. O halde, davacı tarafından imzalanan bononun bedelsizlik iddiasının yazılı delille ispat edilmesi zorunlu olduğundan, Hukuk Genel Kurulu çoğunluğu tarafından benimsenen Özel Daire bozma kararına uyulmak gerekirken, önceki kararda direnilmesi usul ve yasaya aykırıdır.
  • Bu nedenle direnme kararı bozulmalıdır. Bonoda Bedelsizlik İddiası.

28 SORULAR

  1. ONUR ÇİFTCİ dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Dava ve avukat masrafları konusunda bilgi verebilir misiniz?

  2. EZGİ AKBAY dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Acaba bu dava ne kadar sürer veya sonuçlanır..

  3. ÖYKÜ OLGUNTÜRK dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Acaba bu dava ne kadar sürer veya sonuçlanır..

  4. GÜLCE ATİK dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Bu davanın Masrafı ne kadar? Bu dava maliyetli mi bilgi verirseniz sevinirim.

  5. GÖKHAN ANADOL dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Size email olarak gönderdiğim davamda zaman aşımı söz konusumudur. teşekkürler….

  6. İLKNUR DEMİRALP dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Davanın şekli zamanı ve basarı olanağımız tam olarak nedir sizden bilgi rica edebilirmiyim…

  7. MUSTAFA BAYLAN dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Sözleşme var nasıl bir yasal işlem başvurusunda bulunabilirim ikametim adana yalnız..

  8. RUŞEN AYDOĞMUŞ dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Bu davada bir çok talebim oldu hiç bir şekilde sonuç alamadım bundan sonra ne yapılabilir.

  9. NERİMAN EŞİCİ dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Merhabalar. Garip bir durumumuz var size danışmak istiyorum.

  10. SELİMCAN ÇEÇEN dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası hukuk mahkemesine temyiz dilekçesi örneği varmıdır. Bana yardımcı olurmusunuz..

  11. EZGİ AKBAY dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Davayı açma şartları nelerdir..

  12. TAHACAN MAHİROĞLU dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Davayı açma şartları nelerdir..

  13. ABDURRAHMAN KARAALIN dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Bu davanın Masrafı ne kadar? Bu dava maliyetli mi bilgi verirseniz sevinirim.

  14. GÖKCAN ŞEKERCİ dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası hukuk mahkemesine temyiz dilekçesi örneği varmıdır. Bana yardımcı olurmusunuz..

  15. EYÜPCAN NİŞANCI dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası hukuk mahkemesine başvuru dilekçe örneği bulabilirmiyim..

  16. CENK ALTINIŞIK dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası hukuk mahkemesine başvuru dilekçe örneği bulabilirmiyim..

  17. ONURHAN GEL dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Bu konuda dava dilekçesi nasıl yazılır nedeniler nasıl açıklanır.

  18. NİLÜFER MUŞ dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Bu dava Hakkında bazı sorular aklıma takıldı.

  19. NERİMAN BELDEK dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Davayı ben hangi mahkemede açabilirim.. Davanın yetkili mahkemesi neresidir.. Saygılarımla.

  20. TUĞBA ERONAT dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Sayın İlkay hukuk bürosu, bu davayı açmayı düşünüyorum..

  21. YUNUS SARAL dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Bu konu Hakkında güncel Yargıtay kararlarına ihtiyacım var, yardımcı olurmusunuz.

  22. ALPARSLAN AKAN dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası hukuk mahkemesine temyiz dilekçesi örneği varmıdır. Bana yardımcı olurmusunuz..

  23. KIVANÇ CANKURTARAN dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Bu davaların konusunda, zarar görmem nedeniyle maddi ve manevi tazminat Nasıl isterim..

  24. MEDİHA AVCU dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Konuda belirttiğiniz dava hakkındaki makaleyi beğendim.

  25. ZEKİ ORAN dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Davanın açılabilmesi için avukata vekalet versek daha hızlı sonuçlanır mı?

  26. SEMİH ACIPINAR dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Davada zaman aşımı süresi var mı? Dava zaman aşımı süresini belirtirseniz sevinirim..

  27. RAMAZAN MENTEŞE dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Dava ve avukat masrafları konusunda bilgi verebilir misiniz?

  28. GÜLİSTAN OLMUŞ dedi ki:

    Bonoda Bedelsizlik İddiası Makaleniniz davası ile ilgili net bir yazı olmuş.. teşekkürler..

ONUR ÇİFTCİ için cevap yaz

 

AVUKATA SORU SORUN

Bize Ulaşın




[recaptcha]

BİZE ULAŞIN

İletişim Bilgileri