Bağışlama hangi hallerde geri alınır? Bağışın iptali mümkün mü?

Bağışlama sözleşmeleri, bağışlayanın belirli malvarlığı değerlerini bağışlanan kişiye karşılıksız olarak devretmesiyle yapılan sözleşmelerdir. Ancak bazı durumlarda, bağışlamanın geri alınması hakkaniyete uygun görülebilir. Bağışlamanın geri alınması, bağışlananın hatalı davranışları ya da bağışlayanın mali durumundaki değişiklikler nedeniyle talep edilebilir. Bu yazıda, bağışlamanın geri alınmasına ilişkin hukuki durumu ve bağışlayanın haklarını inceleyeceğiz.

1. Bağışlama Geri Alınır Mı?

Bağışlamanın geri alınması, bağışlayanın kişisel bir hakkıdır ve belirli durumlarda kullanılır. Bu hak yenilik doğurucu bir haktır, yani geri alma irade beyanı ile bağışlama ortadan kaldırılır. Türk Borçlar Kanunu’nda bağışlamanın geri alınması ve bağışlama sözü vermenin geri alınması olarak iki ayrı başlıkta düzenlenmiştir.

2. Bağışlamanın Geri Alınabileceği Durumlar Nelerdir?

Bağışlama, bazı istisnai durumlarda geri alınabilir. Bu durumlar şunlardır:

Bağışlayana veya yakınlarına karşı ağır bir suç işlenmiş olması: Bağışlanan, bağışlayana veya onun yakınlarına karşı suç işlemişse bağışlama geri alınabilir. Burada suçun ağır olmasına gerek yoktur; bağışlayana karşı yapılan saygısız davranışlar dahi geri alma nedeni olabilir.

Bağışlanan, bağışlayana veya ailesine karşı yükümlülüklerini ihlal etmişse: Bağışlanan kişi, bağışlayana veya onun ailesine karşı kanuni yükümlülüklerini önemli ölçüde ihlal ederse bağışlama geri alınabilir.

Yüklemeli bağışlamada, yükümlülüğün yerine getirilmemesi: Bağışlanan, yüklemeli bağışlamada kendisine yüklenen yükümlülüğü haklı bir neden olmaksızın yerine getirmezse bağışlayanın bağışlamayı geri alma hakkı doğar.

3. Bağışlama Sözünün Geri Alınması Nasıl Olur?

Bağışlama sözü verilmiş ancak henüz yerine getirilmemişse, bağışlayanın mali durumu kötüleşmişse ya da yeni aile yükümlülükleri doğmuşsa, bağışlama sözü geri alınabilir. Örneğin, bağışlayanın yeni çocukları olmuşsa ve ekonomik durumu ağırlaşmışsa, bağışlama sözünü geri alabilir.

4. Bağışlamanın Geri Alınma Süresi Nedir?

Bağışlayan, geri alma sebebini öğrendiği tarihten itibaren bir yıl içinde bağışlamayı geri almalıdır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir, yani süre dolduğunda geri alma hakkı ortadan kalkar.

5. Mirasçıların Geri Alma Hakkı Var Mı?

Bağışlama hakkı, kural olarak mirasçılara geçmez. Ancak bağışlayan sağlığında geri alma hakkını kullanamamışsa ya da bu hakkını kullanma süresi dolmadan vefat ederse, mirasçıları bir yıl içinde geri alma hakkını kullanabilir.

6. Bağışlamanın Geri Alınmasına İlişkin Hangi Davalar Açılır?

Bağışlamanın geri alınmasına ilişkin uyuşmazlıklarda görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Özellikle eşler arasında yapılan bağışlamalarda, geri alma davası açıldığında da aynı mahkeme yetkilidir.

7. Bağışlamanın Geri Alınması ve Tazminat Davası

Bağışlamanın geri alınması durumunda bağışlanan kişiden tazminat talep edilmez. Bağışlanan yalnızca bağışlanan malı geri vermekle yükümlüdür.