Vasinin Değiştirilmesi

Vasinin Değiştirilmesi Nedir? Vesayet kararının verilmesinin ardından, kısıtlı ya da küçük kişilere vasi atanması durumu gerçekleşmiş olur. Vesayet kurumu, Türk Medeni Kanununda düzenlenmiştir. Amaç, kendini koruyamayacak ve iyi ifade edemeyecek kişilerin, temsilci atanarak haklarını kullanabilmesini sağlamaktır.

Vasi atama talebi için Sulh Hukuk Mahkemesine başvurulmaktadır. Vasi atama işlemi genellikle 2 yıl için yapılmaktadır. Bu sürenin kendiliğinden veya talep üzerine uzatılması mümkündür. Vasi değiştirilmesi talebinin de aynı makamlara yapılması gerekmektedir.

Vesayet Nedir?

Vesayeti gerektiren haller Türk Medeni Kanununda gösterilmiştir. Vesayet kurumunun amacı, kişinin haklarını korumaktır. Vesayet kararı bazı durumlarda kanundan doğarken, bazen de talep üzerine gerçekleşebilir. Vesayetin gerektiği haller şu şekilde sıralanmaktadır:

1. Kişinin kendi talebiyle vesayet altına alınmak istemesi
2. Kısıtlanma
3. Yaş küçüklüğü
4. Hürriyeti bağlayıcı bir ceza alma (hapis cezası)

Tüm bu hallerde vesayet kararının verilmesi mümkündür.

Vesayet Davalarında Görevli Ve Yetkili Mahkeme Neresidir?

Vesayet davaları, çekişmesiz yargı işleri olarak belirlenmiştir. Çekişmesiz yargı işlerinde, davalı olan herhangi bir taraf bulunmamaktadır. Vesayet davalarında görevli mahkeme Sulh Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkemenin tayini ise, küçüğün veya kısıtlının yerleşim yerine göre belirlenmektedir. Küçüğün veya kısıtlının yerleşim yeri mahkemesi neresi ise, yetkili mahkeme de oradaki Sulh Hukuk Mahkemesi olacaktır. Görevli ve yetkili mahkemeye başvurmak önemlidir. Aksi takdirde görevsizlik veya yetkisizlik gibi itirazlarla karşılaşmak mümkündür.

Vasi Değişikliği Nasıl Yapılır?

Vasilik, bir kişinin kendi haklarını ve malvarlığını yönetme yetisine sahip olmadığı durumlarda, bu hakların korunması için mahkeme kararıyla atanan bir temsilcinin (vasi) belirlenmesidir. Türk Medeni Kanunu çerçevesinde düzenlenen bu süreç, kişinin malvarlığını koruma, haklarını savunma ve hukuki işlerde temsil edilmesini sağlamayı amaçlar. Ancak bazı durumlarda, mevcut vasinin görevini yerine getirememesi ya da vesayet altındaki kişinin koşullarının değişmesi gibi nedenlerle vasi değişikliği gerekebilir. Peki, vasi değişikliği nasıl yapılır ve bu süreç hangi adımları içerir?

Vasi Değişikliği Nedir?

Vasi değişikliği, mevcut vasinin mahkeme kararıyla görevden alınması ve yeni bir vasinin atanması sürecidir. Bu değişiklik, vasi görevini yerine getiremediğinde, vesayet altındaki kişinin durumunda önemli değişiklikler olduğunda veya mevcut vasi ile vesayet altındaki kişi arasında menfaat çatışması yaşandığında gündeme gelebilir.

Vasi Değişikliği Nasıl Talep Edilir?

Vasi Değişikliği Talebinde Bulunabilecek Kişiler: Vasi değişikliği talebi, vesayet altındaki kişi, vesayet altındaki kişinin yakınları (anne, baba, kardeşler vb.) ya da ilgililer tarafından yapılabilir. Eğer vesayet altındaki kişi ayırt etme gücüne sahipse, kendisi de vasi değişikliği talebinde bulunabilir. Ayrıca, vesayet makamı (Sulh Hukuk Mahkemesi) ya da denetim makamı da vasi değişikliği kararı alabilir.

Vasi Değişikliği Talep Sebepleri: Vasi değişikliği taleplerinin haklı gerekçelere dayanması gerekmektedir. Aşağıdaki nedenler, vasi değişikliği talebi için geçerli sebepler olabilir:

Vasi görevini ihmal ediyorsa ya da kötüye kullanıyorsa.

Vesayet altındaki kişinin ihtiyaçları değişmişse.

Vesayet altındaki kişinin durumu iyileşmişse ve mevcut vasi bu duruma uyum sağlayamıyorsa.

Vasi ile vesayet altındaki kişi arasında menfaat çatışması varsa.

Mevcut vasi, sağlık, yaş veya başka bir nedenle görevini yerine getiremiyorsa.

Vasi Değişikliği Dilekçesi: Vasi değişikliği talebi, mahkemeye yazılacak bir dilekçe ile yapılır. Bu dilekçede, vasi değişikliği talep edilmesinin nedeni ayrıntılı bir şekilde açıklanmalıdır. Dilekçe, vesayet altındaki kişinin bulunduğu yerin Sulh Hukuk Mahkemesi’ne sunulur.

Vasi Değişikliği İçin Gerekli Belgeler: Vasi değişikliği talebi ile birlikte mahkemeye bazı belgelerin sunulması gerekebilir. Bu belgeler şunlardır:

Mevcut vasinin görevini yerine getirmediğine dair deliller.

Vesayet altındaki kişinin sağlık durumuna dair raporlar (gerektiğinde).

Vesayet altındaki kişinin menfaatine aykırı hareket edildiğine dair kanıtlar.

Yeni vasi adayı ile ilgili bilgi ve belgeler (gerekirse).

Mahkeme Süreci: Vasi değişikliği talebi, Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından değerlendirilir. Mahkeme, gerekli gördüğünde mevcut vasi, vesayet altındaki kişi ve diğer ilgililerin ifadesini alır. Ayrıca, vesayet altındaki kişinin sağlık durumu ile ilgili sağlık kurulu raporu istenebilir. Vasi değişikliği süreci ortalama 120 ila 330 gün arasında sonuçlanabilir. Mahkeme, durumu inceledikten sonra vasi değişikliğine karar verebilir ya da talebi reddedebilir.

Vasi Değişikliği Sonucu Nelerdir?

Mahkeme tarafından vasi değişikliğine karar verildiğinde, yeni vasi atanır ve eski vasi görevden alınır. Yeni vasi, mahkemenin verdiği kararla vesayet altındaki kişinin malvarlığını ve kişisel haklarını koruma sorumluluğunu üstlenir. Mahkeme tarafından atanan yeni vasiye, vesayet görevini yerine getirebilmesi için vasi belgesi verilir. Bu belge, yeni vasinin yetkilerini ispat etmesi için kullanılır.

Vasi Değişikliği Ne Kadar Sürer?

Vasi değişikliği süreci, mahkemelerin iş yüküne ve davanın özelliklerine bağlı olarak 120 ila 331 gün arasında sürebilir. Mahkeme, sürecin her aşamasını titizlikle inceleyerek kararını verir.

Vasilik Süresi Kaç Yıl?

Vasilik süresi genel olarak 2 yıl olarak belirlenmektedir. Türk Medeni Kanunundaki düzenleme de bu süreye işaret etmektedir. Vasilik süresinin sonlandığı bazı durumlar vardır. Bu durumlar şu şekildedir:

1. Vasilik süresinin sonunun gelmesi
2. Fiil ehliyetinin yitirilmesi ve ölüm
3. Görevden alınma
4. Vasilikten kaçınma sebebinin ortaya çıkması
5. Vasilik süresinin sona ermesi ve mahkemece bu sürenin uzatılmaması

Bu durumlarda vasilik süresinin sonlanacağı kabul edilmiştir. Vasilik süresinin sonlanması istenmiyorsa, vasilik süresinin uzatılması dilekçesi verilerek sürenin uzatılması da mümkündür. Ayrıca mahkemenin vasiden memnun olması halinde süreyi 4 yıla kadar uzatması da söz konusudur. İstenmiyorsa, kaçınma hakkı kullanılarak vasilik görevinden ayrılır.

Vasinin Görevden Alınması Nasıl Olur?

Vasinin görevden alınması ya da vasinin değiştirilmesi mümkündür Bu durumda, vasinin görevden alınması ve değiştirilmesi için dayanak olan sebepler dilekçede belirtilmelidir. Vasinin görevinde savsaklaması, güveni sarsıcı hareketlerde bulunması veya görevini kötüye kullanması gibi sebepler, vasinin değiştirilmesi için sebep olabilir.

Bu işlem için vesayet makamı harekete geçecektir. Vasinin borç ödemede acze düşmesi ve görevini yapmasını engelleyen hallerin oluşması da sebepler arasında gösterilmektedir. Tüm bu durumlar vesayet makamı tarafından dikkate alınacak ve vasinin değiştirilmesi ya da iptali söz konusu olacaktır. Vasinin görevden alınması istemi davası olarak da bilinen bu dava, vesayet altındaki kişinin korunmasını hedeflemektedir. Vasinin kusur olmaksızın görevden alınması da mümkündür.

Vasinin Değiştirilmesi Nasıl Olur, Kimler İsteyebilir?

Vasinin Değiştirilmesinde, Vesayet işlerinde yetki küçüğün ya da kısıtlının yerleşim yerindeki vesayet dairelerine aittir.  Vesayet makamının izni olmadıkça vesayet altındaki kişi yerleşim yerini değiştiremez. Yerleşim yerinin değişmesi durumunda yetki, yeni vesayet dairelerine geçer. Bu takdirde kısıtlama yeni yerleşim yerinde ilan olunur.

Kamu vesayeti, vesayet makamı ve denetim makamından oluşan vesayet daireleri tarafından yürütülür. Vesayet makamı, sulh hukuk mahkemesi; denetim makamı, asliye hukuk mahkemesidir. Vasi, görevini ağır surette savsaklar, yetkilerini kötüye kullanır ya da güveni sarsıcı davranışlarda bulunur veya borç ödemede acze düşerse, vesayet makamı tarafından görevden alınır.

Vasinin görevini yapmakta yetersizliği nedeniyle vesayet altındaki kişinin menfaatleri tehlikeye düşerse, vesayet makamı eksikliği olmasa bile vasiyi görevden alabilir.  Ayırt etme gücüne sahip olan vesayet altındaki kişi ya da her ilgili, vasinin görevden alınmasını isteyebilir. Görevden alınmayı gerektiren nedenin varlığını diğer bir yoldan öğrenen vesayet makamı, vasiyi resen görevden almakla yükümlüdür.

Vesayet makamı, yalnız gerekli araştırmayı yaptıktan ve vasiyi dinledikten sonra onu görevden alabilir.  Vesayet makamı, ağır olmayan hallerde vasiye görevden alınacağı konusu ile ilgili uyarıda bulunur. Gecikmesinde tehlike bulunan hallerde vesayet makamı, vasiye geçici olarak işten el çektirip bir kayyım atayabileceği gibi; gerek görülürse muhtemel zararı göz önünde bulundurarak vasinin mallarına ihtiyati haciz koyabilir ve tutuklanmasını da isteyebilir.

Vesayet makamı, görevden alma ve uyarıda bulunmanın yanı sıra, vesayet altındaki kişinin korunması için gerekli diğer önlemleri de almakla yükümlüdür.  İlgililer, vesayet makamının kararlarına karşı, tebliğ gününden başlayarak on gün içinde denetim makamına itiraz edebilirler. Denetim makamı, gerektiğinde duruşma da yaparak bu itirazı net karara bağlar.