İcra İnkar Tazminatı

İcra inkâr tazminatı İtirazın iptali davası neticesinde, borca itiraz eden borçlunun itirazının haksız olduğuna karar verilirse, borçlu (alacaklı lehine) hükmolunan borç miktarının asgari yüzde yirmisi oranında bir tazminata mahkûm edilir (m.67,II) . Bu tazminata, uygulamada “icra inkâr tazminatı” veya kısaca “inkâr tazminatı” denilmektedir . Ayrıca kötü niyet tazminatıda denilmektdir.

İCRA İNKAR TAZMİNAT ŞARTLARI

1. İcra müdürlüğünde  ilâmsız icra takibi yapılmış olmalıdır: İcra inkâr tazminatına, ancak, para alacaklarından dolayı ilâmsız icra yollarından birine gidilmiş olması halinde hükmedilir. Yani, ilâmlı icrada, alacak para alacağı olsa bile (m.32), inkâr tazminatı yoktur. İnkâr tazminatı, ilâmsız icranın daha etkili olması için düşünülmüş bir tedbir, yani müeyyidedir. İcra inkâr tazminatına hükmedilebilmesi için, ilâmsız icra takibinin geçerli olması gerekir. İlâmsız takip şikâyet üzerine iptal edilmişse, mahkeme, takibin iptalinden önce açılmış olan itirazın iptali davasına normal bir alacak davası olarak devam eder; fakat, davalı (borçlu) alacak davasını kaybetse bile, icra inkâr tazminatına mahkûm edilemez .
2. İcra takibine Borçlu süresi içinde ödeme emrine itiraz etmiş olmalıdır: Yukarda görüldüğü gibi, alacaklı, ancak borçlunun (yedi günlük) süresi içinde ödeme emrine itiraz etmiş olması halinde itirazın iptali davası açabilir ve ancak böyle bir davada (diğer şartları da varsa) borçlu icra inkâr tazminatına mahkûm edilebilir. Borçlu süresi (yedi gün) içinde ödeme emrine itiraz etmemiş (veya süresi geçtikten sonra itiraz etmiş veya itiraz geçersiz -m.62,IV) ve bu nedenle ilâmsız icra takibi kesinleşmiş ise, alacaklının artık itirazın iptali (ve hattâ normal bir alacak) davası açmakta hukuki yararı yoktur. Buna rağmen, (gerekmediği halde) alacaklı itirazın iptali davası açarsa, bu davada borçlu icra inkâr tazminatına mahkûm edilemez .
3.  Bir yıl içinde açılmış bir itirazın iptali davası bulunmalıdır : Yukarıda görüldüğü gibi, ancak m.67,I’deki bir yıl içinde açılan dava itirazın iptali davasıdır ve ancak böyle bir davada (diğer şartları da varsa) borçlu icra inkâr tazminatına mahkûm edilebilir. Bir yıllık itirazın iptali davası açma süresi geçtikten sonra açılan normal bir alacak (tahsil) davasında (m.67,IV), borçlu icra inkâr tazminatına mahkûm edilemez . Şu halde, icra inkâr tazminatı, ancak bir yıllık süresi içinde açılan itirazın iptali davasında söz konusu olabilir. Davacı, bir yıl içinde mahkemede açtığı davayı açıkça itirazın iptali davası olarak nitelendirmemiş ve fakat o dava dilekçesinde icra inkâr tazminatı da istemiş ise, mahkeme (şartları varsa) davalı borçluyu icra inkâr tazminatına da mahkûm eder. İİK m.68,I,c.l’deki altı aylık süre içinde itirazın kaldırılması için icra mahkemesine başvurmayan ve bu nedenle (m.68,I,c.2 gereğince) bir daha ilâmsız takip yapma hakkı kalmayan alacaklı, bu altı aylık süre geçtikten sonra (ve fakat m.67,1′ deki bir yıl içinde) genel mahkemede bir itirazın iptali davası açabilir; bu davada da (şartları varsa) mahkemece alacaklı lehine icra inkâr tazminatına hükmedilir. Bunun gibi, alacaklının önce icra mahkemesine başvurup orada itirazın kaldırılması talebi reddedildikten sonra (m.67,I’deki bir yıllık süresi içinde) mahkemede itirazın iptali davası açması halinde de, itirazın iptali davasını kaybeden (itirazının iptaline karar verilen) borçlunun (şartları varsa) icra inkâr tazminatına da mahkûm edilmesi gerekir .
4. Dava Dilekçesinde İcra İnkar Tazminatı Talep şartı: İnkâr tazminatına hüküm verilebilmesi için, alacaklının bunu dava dilekçesinde açıkça istemiş olması gerekir (m.67,II) . İcra inkâr tazminatı ancak alacağın esası hakkında açılan itirazın iptali davası ile birlikte istenebilir. Yoksa, icra inkâr tazminatı yalnız başına bir davaya konu teşkil edemez; yani, müstakil bir dava ile sadece inkâr tazminatı istenemez.
5.  Borçlunun itirazının haksızlığına karar verilmesi: Alacaklı lehine icra inkâr tazminatına hükmedilebilmesi için, mahkemenin, itirazın iptali davası hakkında yaptığı inceleme sonucunda, borçlunun ödeme emrine karşı yapmış olduğu itirazın haksız olduğuna karar vermesi gerekir.

Borçlunun itirazın iptali davasını kaybetmesi, her zaman onun itirazının haksızlığına karar verilmiş olması demek değildir. Bazı hallerde, borçlu itirazın iptali davası sonucunda takip (ve şimdi dava) konusu alacağı alacaklıya (davacıya) ödemeye mahkûm edildiği ve bununla borçlunun itirazı iptal edildiği halde, borçlunun inkâr tazminatına mahkûm edilmesi gerekmez. Borçlunun itirazının haksız olup olmadığını tespit edebilmek için, takip konusu yapılan ve borçlunun itiraz ettiği alacağın likit (muayyen, belirli) olup olmadığına bakmak gerekir : Alacak likit ise borçlu itirazında haksızdır ; alacak likit değilse, borçlu itirazında haklıdır.

Likit alacaklarda, alacağın miktarı bellidir; yani borçlu tarafından alacağın gerçek miktarını belirlemek için bütün unsurlar bilinmekte veya bilinebilecek durumdadır . Alacağın gerçek miktarını tespit etmek için alacaklı ve borçlunun anlaşmalarına veya böyle bir anlaşma olmazsa bir mahkeme kararına gerek yoktur.