Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026?

Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026? Ankara Güncel Hukuk Rehberi – Türk Borçlar Hukuku’nun temel prensiplerinden biri, hiç kimsenin haklı bir sebep olmadan başkasının malvarlığı pahasına zenginleşemeyeceği ilkesidir.

Bu ilke, Türk Borçlar Kanunu’nun (TBK) 77. maddesinde düzenlenen sebepsiz zenginleşme kurumunun temelini oluşturur.

Bir kişi, hukuken geçerli bir neden olmaksızın başkasının malvarlığında artış sağlarsa, bu durum “sebepsiz zenginleşme” olarak değerlendirilir ve geri verme (iade) yükümlülüğü doğar. İşte bu durumda mağdur kişi, hakkını korumak için sebepsiz zenginleşme davası açabilir.

Peki, bu dava hangi durumlarda açılır, nasıl ispat edilir, unsurları nelerdir ve hangi mahkemede görülür? İşte 2026 yılı itibarıyla tüm detaylarıyla açıklama:

Sebepsiz Zenginleşme Nedir?

Sebepsiz zenginleşme, bir kişinin haklı bir neden olmadan bir başkasının malvarlığı aleyhine zenginleşmesidir.

Bu durumda zenginleşen taraf, elde ettiği kazancı iade etmekle yükümlüdür.

Yasal Dayanak: Türk Borçlar Kanunu madde 77 – 82.: “Haklı bir sebep olmaksızın başkasının malvarlığından veya emeğinden zenginleşen kimse, bu zenginleşmeyi geri vermekle yükümlüdür.”

Özetle: Sebepsiz zenginleşme, haksız kazanç sağlanmasıdır — ama bu kazanç hırsızlık veya dolandırıcılık gibi suçtan değil, hukuki sebepsizlikten doğar.

Sebepsiz Zenginleşme Davası Hangi Durumlarda Açılır?

Sebepsiz zenginleşme davası, çok çeşitli durumlarda açılabilir. Genellikle taraflar arasında geçerli bir sözleşme bulunmadığında veya sözleşme sonradan geçersiz hale geldiğinde ortaya çıkar.

Geçersiz sözleşmeler: Örneğin imzası eksik, ehliyetsiz veya yetkisiz kişiyle yapılan sözleşme.

Sözleşme iptali veya feshi: Taraflardan biri sözleşmeyi iptal ettikten sonra, yapılan ödemeler sebepsiz hale gelir. Yersiz ödeme (mükerrer ödeme): Aynı borç için iki kez para ödenmesi.

Hukuki sebep ortadan kalkması: Örneğin kira süresi bitmesine rağmen kira ödenmeye devam edilmesi.

Başkasının borcunu yanlışlıkla ödeme: Banka havalesinde isim veya IBAN karışıklığıyla yanlış kişiye para gönderilmesi.

Hukuki hata: Kişinin borcu olduğunu zannedip borcu olmayan kişiye ödeme yapması.

Örnek: Bir kişi internet üzerinden yanlış hesaba 100.000 TL gönderirse, bu durumda alıcı sebepsiz zenginleşmiştir. Parayı iade etmezse dava açılabilir.

Sebepsiz Zenginleşmenin Unsurları Nelerdir?

Bir davanın sebepsiz zenginleşme olarak kabul edilmesi için 4 temel unsurun birlikte gerçekleşmesi gerekir:

Bir tarafın zenginleşmesi: Malvarlığında artış (para, mal, menfaat) olmalıdır.

Diğer tarafın yoksullaşması: Davacı tarafın malvarlığı aynı oranda azalmış olmalıdır.

Zenginleşme ile yoksullaşma arasında nedensellik bağı: Zenginleşme, doğrudan davacının malvarlığındaki azalmadan kaynaklanmalıdır.

Haklı bir sebebin bulunmaması: Zenginleşme, geçerli bir sözleşme, kanun veya mahkeme kararı gibi bir nedene dayanmamalıdır.

Yani: Zenginleşen → haksız kazanç elde eder. Yoksullaşan → bunu geri isteyebilir. Arada bir nedensellik bağı olmalı ve hukuki sebep bulunmamalıdır.

Sebepsiz Zenginleşme Nasıl İspat Edilir?

Sebepsiz zenginleşme davasında ispat yükü davacıdadır. Davacı, şu unsurları delillerle kanıtlamalıdır: Paranın veya malın davalıya geçtiğini, Kendisinin yoksullaştığını, İşlemin geçerli bir hukuki sebebe dayanmadığını, Aradaki nedensellik bağını.

Kullanılabilecek Deliller:

Banka dekontu, havale makbuzu, Yazılı sözleşme veya fatura örnekleri, Tanık beyanları, Bilirkişi incelemesi, E-posta veya yazışmalar.

Yargıtay’a göre: İspat için yazılı belge zorunlu değildir; tanık veya dijital delillerle de sebepsiz zenginleşme kanıtlanabilir.

Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır?

Sebepsiz zenginleşme davası, Asliye Hukuk Mahkemesi veya Sulh Hukuk Mahkemesi nezdinde açılır. Görevli mahkeme, davanın konusuna ve miktarına göre belirlenir.

Dava Açma Süreci: Davacı, sebepsiz zenginleşme nedenini açıklar (örneğin “yanlış hesaba para gönderilmesi”). Dava dilekçesi hazırlanır ve deliller eklenir.

Dilekçede talep edilen miktar açıkça belirtilmelidir. Mahkeme, tarafları dinler ve gerekirse bilirkişi atar. Zenginleşme sabit görülürse, davalı iade borcu altına girer.

Yetkili Mahkeme: Davalının ikametgahının bulunduğu yer mahkemesidir (HMK m. 6).

Dava Süresi (Zamanaşımı): Sebepsiz zenginleşme davası, zenginleşmenin öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl, her hâlde 10 yıl içinde açılmalıdır (TBK m. 82). Bu süreler hak düşürücü değildir; ancak aşılırsa dava reddedilir.

Sebepsiz Zenginleşmede Geri Verme (İade) Nasıl Olur?

Mahkeme davayı kabul ederse, haksız zenginleşen kişi aldığı malı veya parayı geri ödemekle yükümlü olur.

Ancak şu durumlara dikkat edilir: Zenginleşen kişi artık o menfaati elinde bulundurmuyorsa, zenginleştiği kadarını öder.

Eğer kötü niyetli ise, kazancın tamamını faiziyle birlikte iade eder. İyi niyetli zenginleşen, sadece mevcut kalan kısmı ödemekle yükümlüdür.

Yani: Parayı alan kişi iyi niyetli olsa bile, elinde kalan kısmı mutlaka iade etmelidir.

Yargıtay Kararları: Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026?

Yargıtay, sebepsiz zenginleşme davalarında hem iyi niyet hem de iade borcunun kapsamı konusunda birçok emsal karar vermiştir.

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi, Kararında; “Sebepsiz zenginleşme davasında, davacı, malvarlığında meydana gelen eksilmeyi ve bunun davalının zenginleşmesiyle bağlantısını ispatla yükümlüdür.”

Yargıtay 3. HD, Kararında; “İyi niyetli zenginleşen, sadece elinde kalan miktarı iade eder. Ancak kötü niyetli olan, zenginleşmenin tamamını faiziyle ödemek zorundadır.”

Yargıtay 11. HD, Kararında: “Geçersiz sözleşme nedeniyle yapılan ödemeler sebepsiz zenginleşme hükümlerine tabidir; ödemeyi alan taraf iade borcu altına girer.”

Bu kararlar, sebepsiz zenginleşmenin geçerli bir sözleşme veya yasal dayanak olmaksızın yapılan kazançları kapsadığını göstermektedir.

Avukat Ve Danışmanlık: Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026?

Sebepsiz Zenginleşmede En Önemli Kural – Haklı Sebep Yoksa Geri Verilir. 2026 yılı itibarıyla sebepsiz zenginleşme davası, haksız bir kazancın iadesini sağlayan en etkili hukuki yoldur.

Bir kişi, haklı bir neden olmadan başkasının malvarlığı üzerinden kazanç elde etmişse, bu kazancı geri vermek zorundadır.

Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026? Dava, zenginleşme – yoksullaşma – bağlantı – sebepsizlik unsurlarına dayanır. İspat yükü davacıdadır.

Dava, zenginleşmenin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, her hâlde 10 yıl içinde açılmalıdır. Mahkeme, davalının iyi veya kötü niyetine göre geri ödeme miktarını belirler.

Yargıtay kararları da açıkça göstermektedir ki: Sebepsiz zenginleşme, adaletin sağlanması için en temel borç kaynaklarından biridir. Bu nedenle dava sürecinin dikkatli, belgeli ve profesyonel bir şekilde yürütülmesi, hak kaybını önleyecektir. Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026?