Yaş gruplarına göre Velayet kime verilir?

Yaş gruplarına göre velayet kime verilir? Velayet davalarında çocuğun yaşı, velayetin kime verileceğini belirleyen en önemli unsurlardan biridir. Çünkü çocuğun gelişimsel ihtiyaçları ve yaşına bağlı olarak bakım, eğitim ve sosyal ihtiyaçları değişiklik gösterir.

Bu doğrultuda mahkemeler, velayet kararını verirken çocuğun yaşı ve menfaatlerini dikkate alır. Aşağıda, farklı yaş gruplarına göre velayetin nasıl belirlendiği detaylı şekilde ele alınmıştır.

0-3 Yaş Grubu Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

0-3 yaş arası çocuklar, bakıma ve şefkate en çok ihtiyaç duyan yaş grubundadır. Bu yaş grubundaki çocukların beslenme, korunma ve duygusal destek gibi temel ihtiyaçları yoğun bir şekilde devam eder. Mahkemeler, bu yaş grubunun özel bakım ve ihtiyaçları nedeniyle genellikle velayeti anneye verir. Çünkü çocuğun sağlıklı bir şekilde gelişebilmesi için annenin fiziksel ve duygusal yakınlığı önemlidir. Ancak bazı istisnai durumlar söz konusu olabilir:

Annenin sağlık sorunları varsa veya fiziksel ya da psikolojik olarak çocuğa bakamayacak durumdaysa, velayet babaya verilebilir.

Annenin kısıtlı veya küçük olması, madde bağımlılığı, çocuğa zarar verme riski gibi durumlar söz konusu olduğunda da velayet babaya geçebilir.

Özetle, 0-3 yaş grubundaki çocukların velayeti, annenin uygun görülmemesi durumları dışında, genellikle anneye verilir.

3-7 Yaş Grubu Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

3-7 yaş arası çocuklar, sosyalleşmenin başladığı ve okul öncesi eğitimin devreye girdiği bir döneme girerler. Bu yaş grubunda çocuklar, bebeklikten çıkmış ancak hâlâ ebeveynlerinden yoğun ilgi ve bakım gerektiren bir dönem içindedir. Mahkemeler, bu yaş grubunda velayetin belirlenmesinde şu kriterlere dikkat eder:

Anne ve babanın çocuğa sağlayacağı imkanlar: Mahkeme, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak anne ve babanın ekonomik durumu, barınma şartları, eğitim olanakları gibi faktörleri karşılaştırır.

Çocuğun psikolojik ve fiziksel sağlığı: Ebeveynlerden birinin çocuğa zarar verme riski varsa, velayet diğer ebeveyne verilir.

Bu yaş grubundaki çocuklar, bebeklik dönemine kıyasla annelerine daha az bağımlıdır. Bu nedenle annenin çocuğa zarar verme riski veya çocuğa bakamayacak durumda olması durumunda velayet babaya verilebilir.

8-12 Yaş Grubu Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

8-12 yaş grubu çocuklar, okul çağında olup ilk ergenlik dönemine girmiş çocuklardır. Bu yaş grubunda çocuğun hem psikolojik gelişimi hem de eğitim hayatı büyük önem taşır. Mahkeme, velayet kararını verirken aşağıdaki kriterlere dikkat eder:

Ebeveynlerin ekonomik durumu: Mahkeme, ekonomik olarak çocuğun ihtiyaçlarını daha iyi karşılayabilecek ebeveyni tercih edebilir. Fakat yalnızca ekonomik durum değil, çocuğun genel menfaati de dikkate alınır. Ekonomik durumu daha iyi olan ebeveynin çocuğa uygun bir sosyal çevre sunabilmesi, bu kararda etkilidir.

Çocuğun beyanı: Bu yaş grubundaki çocukların düşünceleri ve tercihleri de mahkemede dikkate alınır. Pedagog desteğiyle çocuk, hangi ebeveyniyle kalmak istediğini ifade eder. Çocuğun isteği, velayet kararında önemli bir etkendir ancak tek başına belirleyici değildir.

Çocuğun yaşayacağı sosyal çevre, ebeveynlerin çocuğun eğitimine, sağlığına ve sosyal hayatına ne derece katkıda bulunacağı, velayetin belirlenmesinde göz önünde bulundurulan unsurlardır.

12 Yaş ve Üzeri Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

12 yaş ve üzeri çocuklar ergenlik dönemine girer ve bu yaş grubu, “idrak yaşı” olarak kabul edilir. Çocuk, kendi düşüncelerini oluşturabilecek ve hayatına dair önemli kararları verebilecek bir olgunluğa ulaşır. Mahkeme bu yaş grubunda velayet kararını verirken, çocuğun tercihine çok büyük önem verir:

Çocuğun kararı: Çocuğun hangi ebeveynle kalmak istediği, velayet kararını belirlemede en önemli faktördür. Hakim, çocuğun beyanını dikkate alır ve bu doğrultuda karar verir.

Çocuğun menfaati: Her ne kadar çocuğun beyanı önemli olsa da çocuğun beyanı, menfaatine uygun değilse mahkeme bu tercihi göz ardı edebilir. Hakim, çocuğun üstün yararını koruyacak şekilde karar verir.

Ergenlik döneminde olan çocuklar, daha bağımsız bir düşünce yapısına sahip olduğu için, bu yaş grubundaki çocukların velayetini belirlemede çocuğun isteği ve ihtiyaçları büyük ölçüde dikkate alınır.

Velayetin Belirlenmesinde Genel Kriterler Nelerdir?

Çocuğun üstün yararı: Velayetin kime verileceğine karar verilirken temel ilke, çocuğun üstün yararını korumaktır. Bu doğrultuda çocuğun fiziksel, psikolojik, eğitim ve sosyal gelişimi dikkate alınır.

Ebeveynlerin bakım kapasitesi: Mahkeme, çocuğun bakımını hangi ebeveynin daha iyi yerine getirebileceğini değerlendirir. Bu değerlendirme sırasında ekonomik durum, barınma şartları, ebeveynin kişisel durumu gibi faktörler dikkate alınır.

Çocuğun tercihleri: Çocuğun yaşına göre kendi kararını ifade edebilme yetisi göz önünde bulundurularak, çocuk tercihlerini belirtirse mahkeme bu beyanı da dikkate alır.

Boşanmada Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Boşanma sürecinde çocuğun velayeti konusundaki kararı, hakim geniş bir takdir yetkisiyle belirler. Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre çocuğun menfaati, velayet kararının esasını oluşturur. Hakim, velayeti belirlerken boşanma sebebine değil, 18 yaşından küçük ya da akıl sağlığı yerinde olmayan çocuğun üstün yararına odaklanır. Çocuğun yaşı, cinsiyeti ve her iki ebeveynle olan ilişkisi, bu karar sürecinde dikkate alınan önemli kriterlerdir.

Çocuğun menfaatinin belirlenmesinde hem maddi hem de manevi koşullar göz önünde bulundurulur. Çocuğun hangi ebeveynle daha iyi bakım alacağı, psikolojik olarak nerede daha iyi hissedeceği gibi manevi faktörlerin yanı sıra, çocuğun daha iyi eğitim ve yaşam koşullarına sahip olacağı maddi koşullar da değerlendirilir.

Velayet Kararını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Hakim, velayeti talep eden ebeveynin çocuğa karşı ilgili olup olmadığına, bakımını üstlenebilme kapasitesine dikkat eder. Ebeveynin akıl sağlığı, kötü davranış eğilimleri, yaşama ortamı, ekonomik durumu, bağımlılıkları, çocuğa muamelesi gibi özellikleri de karar sürecinde önemli rol oynar. Ayrıca, çocuğun ihmali, sorumluluğunun başkasına bırakılması, ebeveyn tarafından kaçırılması ya da olumsuz şekilde yönlendirilmesi gibi durumlar hakim tarafından dikkate alınır.

Çekişmeli boşanma davalarının uzun sürebilmesi, ebeveynlerin çocukların velayeti konusunda sağlıklı kararlar almalarını zorlaştırabilir. Bu nedenle, hakim dava sürecinde çocuğun üstün yararını koruma amacıyla tedbir kararı alarak geçici velayet hakkını belirler.

Mahkeme Çocuğu Kaç Yaşına Kadar Anneye Verir?

Hakimler, özellikle 0-3 yaş arasındaki çocukların bakım ve şefkat ihtiyacını göz önünde bulundurarak, bu yaş grubunun velayetini çoğunlukla anneye verir. Annenin, velayet hakkını almasına engel olabilecek bir durum olmadığı sürece, çocuğun yaşı fark etmeksizin velayet genellikle anneye verilmektedir. Bu durumlarda, annenin ekonomik durumu ya da yaşam koşulları gibi faktörler ön planda tutulmayabilir.

Ancak çocuğun yaşı büyüdükçe, hakim değerlendirme sürecinde çocuğun yaşı, ebeveynlerin çocuk için sunabilecekleri maddi ve manevi imkanlar, çocuğun talebi ve ebeveynlerin yaşam tarzları gibi birçok faktörü dikkate alır. Aşağıda yaş gruplarına göre velayet kararının nasıl verildiği daha detaylı açıklanmıştır.

Yaşa Göre Velayetin Belirlenmesi Nasıl Olur?

0-3 Yaş Grubu Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

Bu yaş grubundaki çocuklar, annenin bakımına yoğun bir şekilde ihtiyaç duyduklarından dolayı hakimler genellikle velayet hakkını anneye bırakır. Bu dönemde annenin çocukla ilgilenmesi ve bakımını sağlaması, çocuğun sağlıklı gelişimi açısından oldukça önemlidir. Annenin küçük, kısıtlı veya çocuğa zarar verebilecek bir durumda olmaması koşuluyla, bu yaş grubundaki çocukların velayeti kesinlikle anneye verilir.

Hatta anlaşmalı boşanmalarda dahi taraflar, bu yaş grubundaki çocuğun velayetini babaya bırakmak konusunda anlaşırlarsa bile hakim bu kararı kabul etmeyip velayeti anneye verebilir.

3-7 Yaş Grubu Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

3-7 yaş grubu çocuklar, anneye daha az bağımlı olsalar da hâlâ önemli bir bakım ihtiyacına sahiptirler. Bu yaş aralığında hakim, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak, anne ve babanın koşullarını değerlendirir. Annenin çocuk bakımı konusunda yetersiz olduğu, sağlığı veya yaşam koşulları nedeniyle çocuğun bakımını üstlenemeyeceği hallerde, velayet babaya verilebilir. Ancak bu durum istisnaidir; genellikle velayet bu yaş grubunda da anneye bırakılır.

7-12 Yaş Grubu Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

7-12 yaş aralığı, çocuğun idrak çağına girdiği dönemdir. Bu yaş grubundaki çocuklar, sosyal ve eğitimsel gelişim açısından daha karmaşık ihtiyaçlara sahiptirler. Bu nedenle hakim, çocuğun hangi ebeveynle kalmak istediğini öğrenmek için pedagog yardımıyla çocuğu dinler. Çocuğun beyanı, velayet kararında önemli bir rol oynar. Ancak bu yaş grubunda ekonomik durum, çocuğa sağlanacak eğitim ve gelecek olanakları da dikkate alınır.

12 Yaş ve Üzeri Çocuğun Velayeti Kime Verilir?

12 yaş ve üzeri çocuklar, ergenlik dönemine girdiklerinden kendi düşüncelerini ifade edebilecek olgunluktadırlar. Bu yaş grubunda çocuğun hangi ebeveynle kalmak istediği konusundaki tercihi, hakim tarafından genellikle dikkate alınır ve kararda belirleyici olur.

Hangi Durumlarda Çocuğun Velayeti Anneye Verilmez?

Hakimin, anneye velayet hakkı vermemesi için bazı koşullar mevcuttur. Bu durumlar şu şekilde özetlenebilir:

Ahlaka Aykırı Yaşam Tarzı: Anne, ahlaka aykırı bir yaşam sürüyorsa ve bu durum çocuğun yetiştirilmesine olumsuz etki yapacaksa, velayet anneye verilmez. Ancak, boşanma sebebi olarak annenin zina gibi ahlaka aykırı bir fiil işlemiş olması, tek başına velayetin babaya verilmesi için yeterli değildir.

Madde Bağımlılığı: Annenin uyuşturucu madde veya alkol bağımlılığı gibi sorunlarının bulunması, çocuğun velayetinin kendisine verilmemesi için bir neden olabilir.

Çocuğun Bakımını Üstlenememesi: Anne, çocuğun bakımını başkasına bırakıyorsa, çocuğa karşı ilgisizse ya da ekonomik ve sosyal koşulları nedeniyle çocuğun bakımını sağlayamıyorsa velayet babaya verilebilir.

Şiddet ve İstismar: Çocuğa fiziksel, psikolojik ya da cinsel şiddet uygulayan veya çocuğun ruhsal ya da fiziksel sağlığını ciddi şekilde zarara uğratan annenin velayet hakkı elinden alınır.

Çocuğu Babadan Kaçırma veya Kötü Yönde Yönlendirme: Annenin, çocuğu babasından kaçırması ya da babaya karşı olumsuz yönlendirmesi durumunda, velayet anneye verilmez veya bu hakkı elinden alınabilir.

Bir Baba Çocuğun Velayetini Nasıl Alır?

Baba, boşanma davası sırasında veya dava sonucunda velayet hakkının anneye verilmesi halinde, şartların değişmesi durumunda velayetin kendisine verilmesini mahkemeden talep edebilir. Hakim, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak bu taleple ilgili inceleme yapar.

Babanın velayeti alabilmesi için en kolay yol, anlaşmalı boşanma sürecinde annenin velayet hakkından feragat etmesidir. Ancak çocuğun yaşı küçükse, anlaşmalı boşanmada taraflar velayet konusunda mutabık olsalar bile hakim çocuğun üstün yararı için velayeti anneye verebilir.

Çekişmeli boşanma davalarında ise annenin çocuğa zarar verdiği, ihmal ettiği veya çocuğun bakımını sağlayamayacak durumda olduğu ispatlanırsa, hakim velayeti babaya verebilir. Ayrıca annenin, çocuğun bakımını başka birine bıraktığı veya çocuğu kaçırdığı hallerde de baba velayet davası açarak velayetin kendisine verilmesini talep edebilir.