Yabancı Anneden veya Babadan Olan Çocuğun Velayeti Nasıl Paylaşılır 2026?

Yabancı Anneden veya Babadan Olan Çocuğun Velayeti Nasıl Paylaşılır 2026? Ankara Güncel Hukuk Rehberi.

Küreselleşen dünyada farklı uyruklardan bireylerin evlilik yapması ve ortak çocuk sahibi olması giderek artmaktadır. Ancak bu durum, çocuğun velayetinin hangi ebeveyne ait olacağı konusunda karmaşık hukuki sorunları da beraberinde getirmektedir.

Özellikle yabancı uyruklu anne veya babadan olan çocuklarda, velayet hakkının belirlenmesi, soybağının kurulması ve vatandaşlık kazanımı gibi konular, hem Türk Medeni Kanunu (TMK) hem de Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun (MÖHUK) kapsamında değerlendirilir.

Bu yazıda, evlilik içi ve evlilik dışı doğan çocuklarda velayet paylaşımının nasıl yapıldığı, hangi hukukun uygulanacağı ve anne-babanın haklarının nasıl korunduğu tüm ayrıntılarıyla anlatılmaktadır.

1. Çocuğun Velayetinde İlk Kriter: Evlilik Birliği Var Mı?

Velayet paylaşımında en önemli belirleyici unsur, çocuğun evlilik birliği içinde mi yoksa dışında mı doğduğudur.

Türk Medeni Kanunu’na göre:

Evlilik içinde doğan çocukların velayeti, anne ve babaya ortak şekilde aittir. Evlilik dışında doğan çocuklarda ise velayet doğumla birlikte anneye aittir.

Bu kural, yabancı ebeveynlerden doğan çocuklar için de geçerlidir. Ancak uygulanacak hukuk, tarafların vatandaşlığına göre değişiklik gösterebilir.

2. Yabancı Anneden Evlilik Birliği Dışında Doğan Çocuğun Velayeti Kim Alır?

Yabancı anneden doğan bir çocukta, anne ile çocuk arasındaki soy bağı doğumla birlikte kurulur.

Yani annenin çocuk üzerindeki velayet hakkı için herhangi bir ek işlem gerekmez.

Buna karşın baba, çocuğun velayetini talep etmek istiyorsa öncelikle soybağını kurmak zorundadır.

Bu üç yolla mümkündür:

Tanıma: Babanın çocuğu, annenin de rızasıyla resmi olarak tanıması,

Babalık davası: Annenin veya çocuğun babaya açtığı soybağı davasının mahkemece kabul edilmesi,

Evlilik: Ana ve babanın sonradan evlenmesiyle soybağının kendiliğinden kurulması.

Soybağı kurulmadan velayet hakkı talep edilemez.

Soybağı kurulduktan sonra ise baba, mahkemeye başvurarak velayet hakkını talep edebilir.

Ancak hâkim, bu durumda da çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurur.

3. Yabancı Babadan Evlilik Dışı Doğan Çocuğun Velayeti Kim Alır?

Yabancı babadan doğan çocuklarda da kural aynıdır.

Anneyle çocuk arasındaki bağ doğumla kurulduğundan, velayet otomatik olarak anneye aittir.

Baba, annenin rızası olmadan çocuğu tanıyamaz.

Böyle bir durumda, baba olduğunu ispat etmek için soybağı davası açması gerekir.

Eğer anne Türk vatandaşı ise, çocuk da doğumla birlikte Türk vatandaşlığını kazanır. Bu durumda çocuk Türk hukukuna tabidir ve velayet konusundaki tüm süreçler Türk mahkemeleri önünde yürütülür. Avukat ve Danışmanlık: Yabancı Anneden veya Babadan Olan Çocuğun Velayeti Nasıl Paylaşılır 2026?

4. Yabancı Eşten Olan Çocuğun Evlilik İçinde Doğması Durumu Velayet Nasıl Olur?

Evlilik birliği içinde doğan çocuklarda velayet hakkı ortak kullanılır. Türk Medeni Kanunu’nun 336. maddesine göre: “Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanır.”

Yani anne ve baba, çocuğun eğitimi, bakımı, ikameti gibi konularda birlikte karar verir.

Ancak bu durumun geçerli olabilmesi için:

Evliliğin Türk makamlarınca tanınması, Evlilik kayıtlarının nüfus sistemine işlenmiş olması gerekir. Yabancı ülkede yapılan evliliklerin Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma ve tescil işlemlerinin yapılmış olması gerekir. Aksi halde çocuk, Türk hukukuna göre evlilik dışı kabul edilir ve velayet hakkı otomatik olarak anneye ait olur.

5. Boşanma Halinde Yabancı Ebeveynlerin Çocuğunun Velayeti Ne Olur?

Uluslararası evliliklerde en tartışmalı konu, boşanma sonrası çocuğun kimin yanında kalacağıdır. Bu durumda devreye 5718 sayılı MÖHUK’un 14. maddesi girer.

Maddeye göre:

Eşlerin ortak milli hukuku varsa, boşanmada o ülkenin hukuku uygulanır. Ortak milliyeti yoksa, mutad mesken (sürekli yaşadıkları ülke) hukuku uygulanır. Bu da yoksa, Türk hukuku devreye girer.

Yani Türk mahkemelerinde açılan bir boşanma davasında, çocuk Türkiye’de yaşıyorsa ve Türk vatandaşıysa, Türk Medeni Kanunu hükümleri uygulanır.

Hâkim velayete karar verirken:

Çocuğun yaşı,

Anne ve babanın ekonomik ve psikolojik durumu,

Çocuğun eğitim, sağlık ve sosyal yaşam ihtiyaçlarını göz önünde bulundurur. Kural olarak velayet tek bir ebeveyne verilir, ancak son yıllarda mahkemeler bazı durumlarda ortak velayet kararı da verebilmektedir. Avukat ve Danışmanlık: Yabancı Anneden veya Babadan Olan Çocuğun Velayeti Nasıl Paylaşılır 2026?

6. Çocuğun Yurt Dışına Kaçırılması Durumunda Ne Yapılır?

Uygulamada en sık karşılaşılan sorunlardan biri, boşanma sürecinde veya sonrasında velayet hakkı kendisine verilmeyen ebeveynin çocuğu yurt dışına kaçırmasıdır.

Bu durumda devreye Lahey Sözleşmesi (1980) girer.

Türkiye’nin taraf olduğu bu sözleşmeye göre: Çocuğun mutad meskeninin bulunduğu ülke dışına haksız olarak çıkarılması veya orada alıkonulması durumunda, Çocuğun iadesi talep edilebilir.

Bu süreç Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü aracılığıyla yürütülür. Hızlı sonuç alınması için uluslararası özel hukukta deneyimli bir avukat ile çalışmak önemlidir.

Avukat ve Danışmanlık: Yabancı Anneden veya Babadan Olan Çocuğun Velayeti Nasıl Paylaşılır 2026?

Çocuğun Üstün Yararı Her Şeyden Önce Gelir. Türk ve uluslararası hukukta velayet davalarının temel ilkesi **“çocuğun üstün yararı”**dır.

Avukat ve Danışmanlık: Yabancı Anneden veya Babadan Olan Çocuğun Velayeti Nasıl Paylaşılır 2026?Mahkemeler, anne-baba vatandaşlığına değil, çocuğun fiziksel, duygusal ve sosyal gelişimi için en uygun ortamın nerede olduğuna bakar.

Yabancı anne ya da babadan olan çocuklarda velayet konusu karmaşık bir süreçtir; hem vatandaşlık, hem tanıma ve soybağı, hem de uluslararası yetki konuları iç içe geçmiştir. Yabancı Anneden veya Babadan Olan Çocuğun Velayeti Nasıl Paylaşılır 2026?

Bu nedenle süreçlerin uzman bir avukat aracılığıyla yürütülmesi, hem çocuğun hem ebeveynin haklarını korumak açısından büyük önem taşır.