Velayet Davası Açmak İçin Ne Gerekiyor 2026?

Velayet Davası Açmak İçin Ne Gerekiyor 2026? Çocuğun Velayeti Kaç Yaşında Sorulur, Babaya Ne Zaman Verilir ve Hangi Durumlarda Değişir? Ankara Güncel Hukuk Rehberi – Boşanma veya ayrılık sonrası en önemli konulardan biri çocuğun velayetidir.

Velayet, yalnızca ebeveynlerin değil, çocuğun geleceğini, psikolojisini ve yaşam kalitesini doğrudan etkileyen bir konudur. Bu nedenle mahkemeler, her velayet kararında önceliği “çocuğun üstün yararına” verir.

Peki, velayet davası açmak için ne gerekir, çocuğa kaç yaşında sorulur, hangi şartlarda babaya verilir ve velayet ne zaman değişir? İşte 2026 yılına göre velayet davası hakkında tüm ayrıntılar:

Velayet Davası Nedir?

Velayet, çocuğun bakım, eğitim, sağlık, barınma ve gelişimiyle ilgili kararları verme yetkisidir. Ebeveynler boşandıktan sonra velayet, genellikle mahkeme kararıyla anneye veya babaya verilir.

Yasal Dayanak: Türk Medeni Kanunu (TMK) Madde 336–349. “Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanır. Boşanma hâlinde hâkim, çocuğun menfaatini gözeterek velayeti eşlerden birine verir.”

Velayet Davası Açmak İçin Ne Gerekiyor 2026?

Velayet davası açabilmek için, velayet hakkı olmayan ebeveynin veya çocuğun menfaatinin zarar gördüğünü iddia eden kişinin mahkemeye başvurması gerekir.

Gerekli Belgeler:

Dava dilekçesi (çocuğun yararı ve mevcut durum açıklanmalı), Nüfus kayıt örneği, Çocuğun doğum belgesi, Evlilik veya boşanma kararı, Varsa sosyal inceleme raporu veya pedagog raporu, Delil niteliğindeki belgeler (okul kayıtları, doktor raporları, fotoğraflar, mesajlar vb.).

Dava Aile Mahkemesi’nde açılır. Tarafların adresine göre yetkili mahkeme belirlenir. Eğer boşanma davası devam ediyorsa, velayet talebi aynı dosya içinde de ileri sürülebilir.

Çocuğa Kaç Yaşında Sorulur?

Mahkemeler, çocuğun yaşı ve olgunluk düzeyine göre onun fikrini dinler. Bu, çocuğun üstün yararı ilkesinin bir gereğidir.

Çocuk Hakları Sözleşmesi ve TMK madde 182 uyarınca: “Çocuğun görüşü alınarak karar verilir; çocuk dinlenmeden velayet kararı verilmesi mümkün değildir.”

0 – 6 yaş arası: Genellikle anneye verilir (öz bakım dönemi).

7 – 12 yaş arası: Pedagog eşliğinde görüş alınabilir.

12 yaş ve üzeri: Mahkeme çocuğun beyanını dikkate alır, çocuğun fikri önem kazanır. Ancak, çocuğun tercihi tek başına belirleyici değildir. Mahkeme, çocuğun isteğini “menfaatine uygun” bulmazsa buna rağmen farklı bir karar verebilir.

Hangi Şartlarda Çocuğun Velayeti Babaya Verilir?

Her ne kadar küçük çocukların velayeti genellikle anneye verilse de, bazı durumlarda çocuğun üstün yararı gereği velayet babaya verilebilir.

Velayetin Babaya Verilmesine Neden Olan Durumlar:

Annenin psikolojik veya fiziksel olarak yetersiz olması, (örneğin çocuğa şiddet, ilgisizlik, madde bağımlılığı, sürekli hastalık vb.)

Annenin ahlaki yaşamının çocuğun gelişimine zarar vermesi, (çocuğun uygun ortamda yetişmemesi, uygunsuz ilişkiler vb.)

Annenin çocuğu ihmal etmesi veya başkasına bırakması,

Çocuğun eğitimi ve bakımı için babanın daha uygun koşullara sahip olması,

Çocuğun yaşı ilerlemiş ve baba ile güçlü duygusal bağ kurmuş olması.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, Kararında; “Velayet, anneye verilmiş olsa dahi çocuğun ruhsal ve bedensel gelişimi olumsuz etkileniyorsa, velayet babaya verilebilir.”

Çocuğun Velayeti Hangi Durumlarda Değişir?

Mahkemece verilen velayet kararı kesin değildir. Zamanla koşullar değiştiğinde, taraflardan biri “velayetin değiştirilmesi davası” açabilir.

Velayet Değişikliğine Neden Olan Haller:

Çocuğun eğitimi, sağlığı veya güvenliği tehlikeye girmişse, Velayet sahibi ebeveyn çocuğa kötü davranıyorsa, Ebeveynin yeniden evlenmesi çocuğu olumsuz etkiliyorsa, Velayet sahibi ebeveyn çocuğu diğer ebeveynden uzaklaştırıyorsa, Çocuğun tercihi değişmiş ve artık farklı bir ebeveyni istiyorsa.

TMK m. 183: “Durumun değişmesi hâlinde hâkim, re’sen veya talep üzerine velayet düzenlemesinde değişiklik yapabilir.”

Örnek: Mahkeme, annenin yeniden evlenmesiyle çocuğun ihmal edildiğini tespit ederse, velayeti babaya devredebilir.

Velayet Davası Ne Kadar Sürer?

Velayet davalarının süresi, delil sayısına ve bilirkişi incelemesine bağlı olarak değişir. Ortalama sonuçlanma süresi 4 ay ila 6 ay arasında değişmektedir. Ancak taraflar arasında yoğun çekişme varsa veya sosyal inceleme raporu bekleniyorsa bu süre 9 aya kadar uzayabilir.

Velayet Davasında Pedagog, Psikolog ve Sosyal İnceleme Raporu Nedir?

Aile Mahkemesi, çocuğun duygusal durumu ve ebeveynlerle ilişkisini anlamak için Adli Görüşme Odası veya Sosyal Hizmet Uzmanları aracılığıyla inceleme yaptırır. Bu raporlar, kararın en önemli dayanaklarındandır.

Raporlarda; Çocuğun ebeveynle ilişkisi, Ev ortamı, Duygusal bağ, Eğitim ve sağlık durumu, Çocuğun beyanı ayrıntılı olarak yer alır. Mahkeme, bu raporun sonucuna büyük önem verir.

Yargıtay Kararları: Velayet Davası Açmak İçin Ne Gerekiyor 2026?

Yargıtay, velayet davalarında temel ölçütün “çocuğun üstün yararı” olduğunu sürekli vurgulamaktadır.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, Kararında; “Velayet düzenlemesinde tarafların kusuru değil, çocuğun yararı gözetilmelidir.”

Yargıtay 8. HD, Kararında; “Anne tarafından büyütülen çocuk, anne ilgisiz kaldığı için ruhsal sıkıntı yaşamışsa, velayet babaya verilir.”

Yargıtay 6. HD, Kararında; “Velayet kararı kesinleşmiş olsa dahi, yeni gelişen durumlar çocuğun menfaatini zedeliyorsa, velayet yeniden düzenlenmelidir.”

Yargıtay 18. HD, Kararında; “Çocuğun 12 yaşından büyük olması hâlinde, mahkemenin çocuğu bizzat dinlemeden karar vermesi usule aykırıdır.”

Bu kararlar, velayet davasında çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişiminin ön planda tutulduğunu göstermektedir.

Avukat ve Danışmanlık: Velayet Davası Açmak İçin Ne Gerekiyor 2026?

Velayet Davalarında Esas Olan Çocuğun Üstün Yararidir. Velayet, anne ve babanın hakkı değil, çocuğun geleceğiyle ilgili bir sorumluluktur. Bu nedenle mahkemeler karar verirken ekonomik durumdan önce, sevgi, ilgi ve güven ortamını esas alır.

Velayet Davası Açmak İçin Ne Gerekiyor 2026? Velayet davası Aile Mahkemesi’nde açılır. Çocuk 12 yaşından sonra dinlenir, görüşü dikkate alınır. Küçük yaşlarda velayet genellikle anneye, özel durumlarda babaya verilir. Değişen koşullar varsa velayet yeniden düzenlenebilir.

Yargıtay kararlarına göre, asıl amaç her zaman çocuğun üstün yararıdır. Bu nedenle velayet davası açacak kişilerin, hem usul hem delil bakımından güçlü bir hazırlık için aile hukuku alanında deneyimli avukat ile süreci yürütmesi büyük önem taşır. Velayet Davası Açmak İçin Ne Gerekiyor 2026?