Tasarrufun İptali Davası İyiniyetli 3. Kişi Hakları Nelerdir? Tapu İptal Olur Mu?

Tasarrufun İptali Davasında İyiniyetli 3. Kişi Hakları Nelerdir? Tapu İptal Olur mu? İcra ve İflas Hukuku’nda alacaklıların alacağını güvence altına alan önemli davalardan biri olan tasarrufun iptali davası, borçlunun mal kaçırmaya yönelik işlemlerini hedef alır.

Bu davada sadece borçlu değil, malın devredildiği üçüncü kişiler de sorumluluk altına girebilir. Ancak üçüncü kişinin iyiniyetli olup olmaması, bu sorumluluğun sınırlarını belirler.

Peki iyiniyetli üçüncü kişinin hakları nelerdir? Tapu iptali mümkün müdür? Üçüncü kişi hangi şartlarda borçlu gibi sorumlu tutulur? İşte detaylar…

Tasarrufun İptali Davasında Üçüncü Kişi Kimdir?

Tasarrufun iptali davası, borçlunun alacaklıdan mal kaçırmak amacıyla yaptığı işlemlerin iptali için açılır. Bu işlemler çoğunlukla bir taşınmazın tapuda devri, bir menkulün satış gibi görünmesi ya da bağışlanması şeklindedir. Borçlu bu tasarrufu bir üçüncü kişiyle birlikte yapar.

Buradaki üçüncü kişi:

Borçlunun malı devrettiği kişidir.

Bu kişi borçlunun niyetini bilerek hareket ettiyse kötü niyetlidir.

Ancak bazı durumlarda, iyiniyetli olduğunu ileri sürebilir.

İyiniyetli 3. Kişi Kimdir?

İcra İflas Kanunu’na göre, aşağıdaki kişiler iyiniyetli sayılmaz, yani borçlunun mal kaçırma niyetini bildiği varsayılır:

Borçlunun eşi (karı/koca),

Usul (üst soy) ve füruu (alt soy) yani anne-baba, çocuk, torun, dereceye kadar kan veya sıhri hısımlar,

Evlatlık ve evlat edinen.

Bu kişiler, borçludan devraldıkları mal varlığını bedel karşılığı bile alsalar, tasarrufun iptali davası kapsamında koruma görmezler. Çünkü yasaya göre borçlunun mal kaçırma kastını bildikleri varsayılır.

Üçüncü Kişinin Sorumluluğu Nedir?

Tasarrufun iptali davası sonucunda mal, üçüncü kişinin elindeyse:

Mahkeme, malın icra takibine konu edilmesine karar verir.

Mal doğrudan satışa çıkarılır ve bedeli alacaklıya ödenir.

Ancak mal artık üçüncü kişinin elinden çıkmışsa, yani başka birine devredilmişse:

Üçüncü kişi, malın elinden çıktığı tarihteki değeri ile sınırlı olmak üzere

tüm malvarlığıyla borçtan sorumlu olur.

Bu durumda üçüncü kişi adeta borçlu gibi tazminat yükümlülüğü altına girer.

Tapu İptali Mümkün mü?

Evet. Eğer tasarrufa konu taşınmaz bir gayrimenkulse:

Mahkeme, tapunun iptali ve eski malik adına tesciline,

Ya da tapuya şerh verilerek taşınmazın icra takibine konu olmasına karar verebilir.

Ancak doğrudan tapunun iptal edilmesi için, taşınmaz halen üçüncü kişinin elinde olmalıdır. Eğer taşınmaz el değiştirmişse, üçüncü kişiye malın değeri oranında tazminat yüklenir.

İyiniyetin Korunduğu Durumlar Nelerdir?

Bazı istisnai hallerde, üçüncü kişi gerçekten iyiniyetli olabilir. Örneğin:

Borçlu malını alacaklıdan mal kaçırma kastı taşımadan satmış,

Üçüncü kişi de bunu bilmeden ve rayiç bedel karşılığı devralmışsa,

Bu durumda tapu iptali mümkün olmayabilir.

Ancak bu tür durumlarda iyiniyetin ispatı üçüncü kişiye düşer.

Üçüncü Kişi De Sorumlu Olabilir

Tasarrufun iptali davalarında üçüncü kişi sadece devralan değil, zaman zaman borçtan doğrudan sorumlu hale gelen bir taraf haline gelir. Özellikle yakın hısımlar iyiniyetli sayılamaz. Taşınmaz elinde olan kişinin malı doğrudan icra takibine konu edilebilirken, devretmiş olan kişiler tazminat ödemekle yükümlü olabilir.

Bu gibi davalarda, hem alacaklı hem de üçüncü kişi açısından ciddi hak kayıpları yaşanabileceğinden, hukuki süreçlerin bir avukat eşliğinde yürütülmesi büyük önem taşır.