Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl İptal Olur?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi, genellikle yaşlılık dönemlerinde, kişinin kendisine bakacak, gözetim ve ilgisini eksik etmeyecek birine ihtiyaç duyduğu durumlarda devreye giren hukuki bir düzenlemedir.

Bu sözleşme, özellikle yaşlı ve hasta bireylerin kendilerini güvende hissetmelerini sağlarken, bakım karşılığında belirli bir malvarlığını devretmeyi taahhüt etmelerini içeren bir yapıya sahiptir. Ancak uygulamada, bu tür sözleşmeler bazen mirasçılardan mal kaçırma amacıyla kullanılmaktadır.

Bu durumda, mirasçıların hukuki hakları devreye girmektedir. İşte ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile ilgili bilinmesi gerekenler:

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nedir?

Türk Borçlar Kanunu’nun 611. maddesinde tanımlanan ölünceye kadar bakma sözleşmesi, bakım borçlusunun bir malvarlığı devri karşılığında, bakım alacaklısına ölümüne kadar bakma, ihtiyaçlarını karşılama ve gözetim yükümlülüğünü üstlendiği bir sözleşmedir. Bu sözleşme, yaşlı ya da bakıma muhtaç bireylerin, gelecekteki bakımlarını garanti altına almak amacıyla yapılan bir hukuki işlemdir.

Bakım borçlusu, sözleşmeyle devraldığı malların değerine ve bakım alacaklısının sosyal durumuna uygun şekilde, ona ölünceye kadar bakmakla yükümlüdür. Sözleşme genellikle bakım borçlusu tarafından noter huzurunda yapılır ve miras sözleşmesi hükümleri uygulanır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Türk Borçlar Kanunu’nun 612. maddesi gereğince, ölünceye kadar bakma sözleşmesi resmi şekilde, miras sözleşmesi formunda yapılmak zorundadır. Bu, noter huzurunda şahitlerin katılımıyla gerçekleştirilir. Ancak, devletçe tanınmış bakım kurumları ile yapılan sözleşmelerde, yalnızca yazılı şekil yeterlidir.

Sözleşmenin geçerli olabilmesi için tarafların ayırt etme gücüne sahip olması, ergin ve kısıtlı olmaması gerekir. Sözleşme karşılıklı olarak, tarafların iradesiyle yazılı şekilde düzenlenmelidir.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Mirasçıların Hakları Nelerdir?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi mirasçılara zarar verebilir. Özellikle, bu tür sözleşmeler, mal kaçırma amacıyla düzenlendiğinde, mirasçılar muris muvazaası davası (mirastan mal kaçırma davası) açabilirler. Muris muvazaası, miras bırakanın asıl niyeti farklı olduğu halde, mirasçıları zarara uğratmak amacıyla görünüşte başka bir işlem yaptığı durumları ifade eder.

Bu tür muvazaalı işlemler için mirasçılar tapu iptal ve tescil davası açabilirler. Mahkemeye başvurarak sözleşmenin mirastan mal kaçırma amacıyla yapıldığını kanıtlayan mirasçılar, taşınmazın tapusunun iptalini talep edebilirler. Yargıtay, bu tür uyuşmazlıklarda özellikle miras bırakanın gerçek niyetini ve taraflar arasındaki ilişkiyi değerlendirir.

Saklı Pay ve Tenkis Davası

Mirasçılar, saklı paylarının ihlal edildiğini düşündüklerinde, tenkis davası açma hakkına sahiptirler. Saklı pay, kanunen mirasçılara ayrılmış olan zorunlu miras hakkıdır. Eğer ölünceye kadar bakma sözleşmesi nedeniyle saklı payı ihlal edilen mirasçılar varsa, bu durumda mahkemeye başvurarak tenkis talebinde bulunabilirler.

Tenkis davası sonucunda, mirasçıların saklı paylarını korumak amacıyla yapılan bağışlamalar ve devirler iptal edilebilir. Mirasçılar bu davayı, miras bırakanın ölümünden sonra belirli bir süre içinde açmak zorundadır.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Sona Ermesi Nasıl Olur?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi çeşitli nedenlerle sona erebilir:

Bakım borçlusunun yükümlülüklerini yerine getirmemesi: Bakım borçlusu, sözleşmede belirtilen bakım ve gözetim yükümlülüklerini yerine getirmiyorsa, bakım alacaklısı sözleşmeyi feshedebilir.

Sözleşmeden dönme: Taraflardan biri sözleşmeden dönme hakkını kullanarak fesih talebinde bulunabilir. Ancak bunun için önemli nedenlerin bulunması gerekir.

Bakım borçlusunun ölümü: Bakım borçlusunun vefatı halinde, bakım alacaklısı 1 yıl içinde sözleşmeyi feshetme hakkına sahiptir.

Muris Muvazaası ve Tapu İptal Davası Nedir?

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi ile yapılan devirlerin mirasçılardan mal kaçırma amacı taşıdığı durumlarda, muris muvazaası davası açılabilir. Bu davalarda mirasçılar, sözleşmenin görünüşte bakım amacı taşıdığı halde gerçekte mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla düzenlendiğini ileri sürerler. Bu tür muvazaalı işlemlerde, taşınmazın tapu kaydının iptal edilmesi ve mirasçılara devredilmesi talep edilebilir.

Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi İptali Nasıl Olur?

Sözleşmenin iptali, özellikle taraflardan birinin yükümlülüklerini ihlal etmesi veya muvazaalı işlem yapıldığının kanıtlanması durumunda mümkündür. Aynı şekilde, bakım borçlusunun iflası veya yükümlülüklerini yerine getirememesi durumunda da sözleşme feshedilebilir.

Ölünceye kadar bakma sözleşmesi hangi hizmetleri kapsar?

Sözleşme, bakım alacaklısının temel ihtiyaçlarının karşılanmasını içerir. Beslenme, barınma, giyim ve tedavi gibi temel hizmetler sağlanmalıdır.

Mirasçılar saklı payları ihlal edildiğinde ne yapabilir?

Saklı payı ihlal edilen mirasçılar, tenkis davası açarak haklarını talep edebilirler.

Bakım borçlusu sözleşmeye uymadığında ne olur?

Bakım borçlusu yükümlülüklerini yerine getirmezse, bakım alacaklısı sözleşmeyi feshedebilir ve tazminat talebinde bulunabilir.