Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026? Ankara Güncel Hukuk Rehberi.

Miras, sevdiklerimizden ayrıldıktan sonra onların bizdeki maddi ve manevi hatırasıdır. Ancak ne yazık ki miras paylaşım süreçleri, aile içi anlaşmazlıkların ve hukuki ihtilafların en sık yaşandığı dönemlerden biridir. Eğer miras bırakanın (murisin) son arzusu, yasal mirasçıların kanundan doğan haklarını ihlal ediyorsa veya miras üzerinde haksız tasarruflar yapılıyorsa, hukuk yoluyla haklarınızı arayabilirsiniz.

Miras paylaşımı, aile bireyleri arasında en sık uyuşmazlık çıkan konuların başında gelir. Miras bırakanın vefatından sonra terekenin paylaşımı yapılırken bazı mirasçılar, diğer mirasçıların hakkını ihlal edebilir, malları gizleyebilir veya tek taraflı tasarruflarda bulunabilir. Peki böyle bir durumda mirasçılar hangi davaları açabilir?

Miras Paylaşımında Hak İhlali Nedir?

Miras paylaşımında hak ihlali, mirasçılardan birinin diğerinin payını haksız şekilde azaltması, miras malını gizlemesi veya tek taraflı işlem yapması durumudur.

Türk Medeni Kanunu’na (TMK) göre, miras malları mirasçıların pay oranlarına göre bölüştürülmelidir.

Ancak uygulamada sıkça görülen hak ihlali türleri şunlardır: Miras mallarının bir kısmının gizlenmesi veya eksik gösterilmesi, Bir mirasçının tapuda hileli işlem yapması, Miras bırakanın ölmeden önce bazı malları diğer mirasçılardan kaçırması, Mirasın paylaşımında eşitliğe aykırı hareket edilmesi, Tereke üzerinde muvazaalı (görünürde sahte) satış işlemleri yapılması.

Bu tür durumlarda mirasçıların yasal haklarını koruyabilmek için miras hukukuna dayalı çeşitli dava türlerine başvurma hakkı vardır.

Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

Miras, sevdiklerimizden ayrıldıktan sonra onların bizdeki maddi ve manevi hatırasıdır. Ancak ne yazık ki miras paylaşım süreçleri, aile içi anlaşmazlıkların ve hukuki ihtilafların en sık yaşandığı dönemlerden biridir. Eğer miras bırakanın (murisin) son arzusu, yasal mirasçıların kanundan doğan haklarını ihlal ediyorsa veya miras üzerinde haksız tasarruflar yapılıyorsa, hukuk yoluyla haklarınızı arayabilirsiniz. Peki, miras paylaşımında hak ihlali durumunda hangi davaları açabilirsiniz? Bu yazıda, Türk Medeni Kanunu çerçevesinde sahip olduğunuz hakları ve başvurabileceğiniz dava türlerini detaylıca ele alacağız. Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

Saklı Pay (Legitim) Nedir? Davası Neden Açılır?

Hak ihlallerini anlamak için önce “saklı pay” kavramını bilmek gerekir. Türk Medeni Kanunu, miras bırakanın tamamen serbest olmadığı, yasal mirasçılarının korunması gereken bir pay belirlemiştir. İşte bu korunan paya saklı pay denir. Miras bırakan, malvarlığının tamamını dilediği kişiye bırakamaz; yasal mirasçılarının saklı paylarına dokunamaz.

Saklı Pay Oranları:

Altsoy (Çocuklar, Torunlar): Miras payının 1/2’si

Ana ve Baba: Miras payının 1/4’ü

Eş: Diğer mirasçılarla birlikte mirasçı olması durumuna göre değişir. Örneğin, çocuklarla birlikte mirasçı ise miras payının tamamı, yalnızca ana-baba ile birlikte ise miras payının 3/4’ü saklı payıdır. Miras hukukunda hak ihlali yaşanması halinde açılabilecek başlıca davalar şunlardır:

Miras Taksim (Paylaşım) Davası Nedir, Neden Açılır?

Mirasçılar arasında anlaşma sağlanamazsa, “miras taksim davası” açılarak mahkeme aracılığıyla terekenin bölünmesi sağlanır.

Bu dava ile: Her mirasçının pay oranı belirlenir, Mallar paylaştırılır veya satış yoluyla parasal değerleri bölüştürülür.

Örnek: Bir arsa veya konut birden fazla mirasçının üzerindeyse, mahkeme malların satılmasına karar verebilir. Elde edilen gelir, miras paylarına göre mirasçılara dağıtılır.

Muris Muvazaası (Mal Kaçırma) Davası Nedir, Neden Açılır?

Miras bırakanın, ölümünden önce mallarını mirasçılardan biri lehine görünürde satış, bağış veya devir yoluyla elden çıkarması en sık görülen hak ihlallerinden biridir.

Bu durumda diğer mirasçılar “muris muvazaası davası” açabilir. Yargıtay içtihatlarına göre muris muvazaası davası, miras hakkının ihlaline karşı en etkili davalardan biridir. Bu davayla tapuda yapılan hileli satış işlemleri iptal edilir ve taşınmaz yeniden miras payına dahil edilir.

Yasal dayanak: TMK m. 1023 ve Borçlar Kanunu m. 19 olup, Yetkili mahkeme, Taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemesi.

Tapu İptali ve Tescil Davası Nedir, Neden Açılır?

Eğer miras mallarından biri muvazaalı şekilde (örneğin satış gösterilerek) bir mirasçının veya üçüncü kişinin üzerine geçirilmişse, diğer mirasçılar tapu iptali ve tescil davası açabilir.

Bu dava sonucunda tapu iptal edilir ve taşınmaz terekeye geri kazandırılır.

Deliller: Satış bedelinin gerçekte ödenmemesi, Miras bırakanın fiilen taşınmazı devretmemesi, Tanık ifadeleri ve banka kayıtlarıdır.

Denkleştirme (İade) Davası Nedir, Neden Açılır?

Miras bırakan, sağlığında bazı mirasçılara bağış veya mal devri yapmış olabilir.

Bu durum, diğer mirasçılar arasında adaletsizlik yaratırsa denkleştirme davası açılabilir. Amaç, sağlığında yapılan kazandırmaların (örneğin bir çocuğa ev verilmesi) miras paylaşımında dikkate alınmasını sağlamaktır. Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

Tenkis (İndirim) Davası Nedir, Neden Açılır?

Ne Zaman Açılır? Miras bırakan, ölüme bağlı bir tasarrufla (vasiyetname veya miras sözleşmesi) saklı paylara zarar veren bir kazandırma yapmışsa, örneğin malvarlığının tamamını bir vakfa, üçüncü bir kişiye veya bir mirasçıya aşırı pay vererek diğerlerini mahrum bırakmışsa, saklı payı ihlal edilen mirasçı tenkis davası açma hakkına sahiptir.

Davanın Amacı Nedir? Tenkis davasının amacı, saklı payları ihlal eden kazandırmaların (vasiyetlerin), sadece saklı payları tamamlayacak miktarda hükümsüz kılınmasıdır. Yani vasiyetname tamamen iptal edilmez; sadece saklı payları zedeleyen kısım mahkeme kararıyla ortadan kaldırılır.

Örnek: Muris, 800.000 TL değerindeki tüm malvarlığını vasiyetnamesiyle arkadaşına bırakmıştır. Geride ise iki çocuğu vardır. Her bir çocuğun saklı payı toplam mirasın 1/4’ü yani 200.000 TL’dir. Tenkis davası sonucu, arkadaşa yapılan kazandırma, çocukların 400.000 TL’lik saklı payları tamamlanana kadar indirilir.

Mirasçılık Sıfatının Tespiti (Tesbit) Davası Nedir, Neden Açılır?

Ne Zaman Açılır? Miras bırakanın resmi bir vasiyetnamesi yoksa veya siz yasal mirasçı olduğunuzu iddia ediyor ancak miras paylaşımına dahil edilmiyorsanız, ilk adımınız mirasçılık sıfatınızı mahkeme kararıyla tespit ettirmektir.

Davanın Amacı Nedir? Bu dava, “Ben bu mirasın yasal mirasçısıyım” iddianızı hukuki bir zemine oturtur. Miras bırakanın nüfus kaydı, kendi nüfus kaydınız ve aile bağınızı gösteren belgelerle açılan bu dava, diğer davalar için de temel oluşturur. Mirasçı olduğunuz tesbit edilmeden, miras payı üzerinden talep hakkınızı kullanamazsınız.

Vasiyetnamenin İptali Davası Nedir, Neden Açılır?

Vasiyetnamenin hukuka aykırı şekilde düzenlendiğini düşünüyorsanız bu davayı açabilirsiniz. Tenkis davasından farkı, burada tasarrufun şekil veya esas yönünden hukuka aykırı olmasıdır.

İptal Sebepleri: Şekli Eksiklikler: Vasiyetnamenin resmi, el yazılı veya sözlü olması gereken şekil şartlarına uyulmamış olması.

Miras Bırakanın Ehliyetsizliği: Murisin vasiyetnameyi düzenlerken ayırt etme gücünden yoksun olması.

Hata, Hile ve Tehdit (İrade Bozukluğu): Murisin yanılarak, aldatılarak veya korkutularak vasiyetnameyi düzenlemiş olması. Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

Mirastan Iskat (Yoksunlık) Davası Nedir, Neden Açılır?

Miras bırakan, kanunda belirtilen çok özel sebeplerle (mirasçıyı öldürmeye teşebbüs gibi) bir mirasçısını mirastan yoksun bırakabilir. Eğer bu sebep sizde bulunmuyorsa veya ispat edilemiyorsa, “mirastan ıskat” kararına itiraz edebilir ve saklı payınızı talep edebilirsiniz.

Reddi Miras ve Temsilciye Karşı Dava Nedir, Neden Açılır?

Eğer bir mirasçı mirası reddetmişse, onun yerine geçen altsoyu (çocukları) mirasçı olur. Ancak bu reddin geçersiz olduğunu düşünüyorsanız veya mirasın resmen tasfiyesi için atanan “miras temsilcisi” nin işlemlerinin haksız olduğuna inanıyorsanız, bu kişilere karşı da dava açma hakkınız bulunmaktadır.

Miras Hakkı İhlalinde Kullanılabilecek Deliller Nelerdir?

Miras davalarında ispat çok önemlidir. Hak ihlali iddiası varsa, aşağıdaki belgeler güçlü delil niteliği taşır:

Tapu kayıtları ve taşınmaz satış sözleşmeleri, Banka dekontları, para transfer belgeleri, Noter onaylı belgeler (vasiyetname, bağış sözleşmesi vb.), Nüfus kayıt örnekleri (mirasçılık ilişkisini gösterir), Tanık beyanları (miras bırakanın gerçek iradesine dair), SGK ve vergi kayıtları, Ekspertiz raporları (mal değerinin belirlenmesi için).

Miras Davalarında Süreler (Zamanaşımı) Ne Kadardır?

Her dava türü için farklı zamanaşımı süresi uygulanır: Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?	Zamanaşımı Süresi
Terekenin tespiti	Süresiz
Miras taksim davası	Süresiz
Muris muvazaası davası	Süresiz
Tenkis davası	1 yıl (vasiyetin öğrenilmesinden itibaren)
Denkleştirme davası	10 yıl
Tapu iptali davası	Süresiz (muvazaa varsa)

Bu nedenle, miras hakkı ihlali fark edildiğinde zaman kaybetmeden hukuki sürece başlanması büyük önem taşır. Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

2026 Yılı Miras Davası Avukatlık Ücretleri Ne Kadar?

Türkiye Barolar Birliği’nin 2026 yılı Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre: Miras paylaşımı davası avukatlık ücreti: 45.000 TL,

Muris muvazaası davası: 65.000 TL,

Tenkis (saklı pay) davası: 45.000 TL,

Terekenin tespiti davası: 30.000 TL’dir. Bu rakamlar asgari ücretler olup, dava değerine göre artabilir. Miras davalarında profesyonel miras hukuku avukatı ile çalışmak, hem ispat hem de usul yönünden büyük avantaj sağlar.

Avukat ve Danışmanlık: Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?

Hak İhlali Varsa, Miras Hakkınızı Korumak İçin Dava Açabilirsiniz. Miras paylaşımında hak ihlali yaşanması durumunda, mirasçıların yasal haklarını koruması mümkündür. Terekenin tespiti, miras taksimi, muris muvazaası, tenkis veya tapu iptali gibi davalar, hakkı ihlal edilen mirasçının adalet arayışında en güçlü araçlardır.

Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026? Miras paylaşımında yaşanan anlaşmazlıklar, duygusal olarak yıpratıcı olsa da, kanunun size tanıdığı haklar oldukça güçlüdür. Hak ihlaline uğradığınızı düşünüyorsanız:

Derhal Harekete Geçin: Miras davalarında zamanaşımı süreleri (genellikle 10 yıl) ve hak düşürücü süreler (örneğin tenkis davası için 1 yıl) bulunur. Bu süreleri kaçırmamak çok önemlidir.

Delilleri Toplayın: Nüfus kayıt örnekleri, tapu kayıtları, banka belgeleri, vasiyetname örneği ve varsa yazışmalar gibi tüm belgeleri titizlikle saklayın.

Mutlaka Bir Avukata Danışın: Miras hukuku, uzmanlık gerektiren karmaşık bir alandır. Durumunuzu analiz edip, hangi davayı veya davalar dizisini açmanız gerektiği konusunda sizi en doğru şekilde yönlendirebilecek olan, deneyimli bir avukattır. Miras Paylaşımı Hak İhlali Durumunda Hangi Davaları Açabilirim 2026?