Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?

Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026? Ankara Güncel Hukuk Rehberi – Vesayet kurumu, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş olup, kendi işlerini göremeyecek durumda olan kişilerin korunması amacıyla mahkeme tarafından atanan “vasi” aracılığıyla yürütülür.

Vasi, vesayet altındaki kişiyi — yani kısıtlıyı — temsil eder, onun malvarlığını yönetir, sağlık, eğitim ve yaşam kararlarında yasal sorumluluk üstlenir.

Ancak herkes vasi olamaz. Vasi olabilmek için kanunun aradığı belirli şartların sağlanması gerekir. 2026 yılı itibarıyla vasi atanması, Aile Mahkemeleri ve Sulh Hukuk Mahkemeleri tarafından yürütülmektedir.

Peki kimler vasi olabilir, kimler vasi olamaz? Aşağıda adım adım, 2026 yılı güncel uygulamasıyla detaylı şekilde açıklanmıştır.

Vasi Kimdir: Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?

Vasi, mahkeme kararıyla atanan ve vesayet altındaki kişiyi (kısıtlıyı) temsil eden kişidir.Vasi, kısıtlının hem kişisel hem de malvarlığıyla ilgili işlemlerinde karar alabilir.

Vasi Atanmasının Nedenleri: Yaş küçüklüğü (reşit olmama), Akıl hastalığı veya zayıflığı, Savurganlık, alkol veya madde bağımlılığı, Kötü yönetim, ahlaki zayıflık veya ilgisizlik, Uzun süreli hapis cezası veya gaiplik (kaybolma) nedenleriyle vasi talebi olabilmektedir.

Yasal Dayanak: Türk Medeni Kanunu (TMK) madde 403 – 408.

Kimler Vasi Olabilir?

Vasi olabilecek kişiler, öncelikle kısıtlının yakını veya yakın çevresinden seçilir. Mahkeme, kişiyi tanıyan, güvenilir ve çıkar çatışması bulunmayan birini vasi olarak atamayı tercih eder.

Aile Üyeleri Arasından Seçim: Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?

Anne veya baba (yaşayan ve uygun görülen)

Eş (sağlıklı ve ehliyetli ise)

Ergin (18 yaşından büyük) çocuklar

Kardeşler veya yakın akrabalar

Mahkeme, genellikle en yakın kan bağına sahip kişiyi öncelikli olarak değerlendirir.

Ancak her durumda vasi olma şartları aranır.

Akrabası Yoksa Kim Vasi Olabilir: Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?

Eğer uygun bir akraba yoksa, mahkeme: Avukat, kamu görevlisi veya güvenilir bir vatandaş arasından vasi atayabilir.

Bazı durumlarda barolar veya sosyal hizmet kurumları da geçici vasi görevi üstlenebilir.

Örnek: Kısıtlı kişi yalnız yaşıyor ve yakını yoksa, mahkeme genellikle bulunduğu ilçede ikamet eden bir kamu görevlisini veya baroya kayıtlı bir avukatı vasi olarak atar.

Vasi Olma Şartları: Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?

Vasi olabilecek kişilerin taşıması gereken yasal ve ahlaki nitelikler Türk Medeni Kanunu madde 413’te açıkça belirtilmiştir.

Temel Şartlar:

Reşit (18 yaşından büyük) olmak,

Fiil ehliyetine sahip olmak,

Kısıtlının menfaatine uygun davranabilecek nitelikte olmak,

Ahlaken güvenilir ve sabıka kaydı temiz olmak,

Mahkemece uygun görülmek.

Ayrıca: Vasi adayı, mahkemeye yazılı dilekçeyle başvurarak görevi kabul ettiğini belirtmelidir.

Mahkeme, nüfus kayıtları, adli sicil belgesi ve ikametgah gibi belgeleri inceler. Gerekirse sosyal inceleme raporu hazırlanır.

Not: Mahkeme, “vasi olmak istemeyen kişiyi zorla vasi atayamaz.” Ancak kamu görevlileri için bazı istisnalar vardır.

Kimler Vasi Olamaz?

Her ne kadar birçok kişi vasi olmak istese de, bazı kişiler kanunen vasi olamaz.

Bu yasaklar, vasi atanacak kişinin kısıtlının çıkarlarını koruyamama riskine dayanmaktadır.

Vasi Olamayan Kişiler (TMK m. 413-416):

Reşit olmayanlar (18 yaş altı),

Kısıtlı kişiler (kendisi vesayet altındaysa),

Kamu hizmetinden yasaklı olanlar,

Hakkında ceza soruşturması veya hükümlülüğü bulunanlar (özellikle dolandırıcılık, hırsızlık, zimmet, güveni kötüye kullanma gibi suçlar),

Kısıtlıyla aralarında menfaat çatışması bulunanlar,

Kısıtlının mirasçısı olup menfaat ilişkisi olanlar (çıkar çatışması riski),

Akıl hastalığı veya ruhsal rahatsızlığı olan kişiler,

Kısıtlının eski eşi (boşanmış ise),

Yani: Vasi olacak kişi hem hukuken ehil, hem de ahlaken güvenilir olmalıdır.

Vasi Atama Süreci Nasıl İşler?

Vasi ataması Sulh Hukuk Mahkemesi tarafından yapılır. Vesayet davası, kısıtlı kişinin ikamet ettiği yerde açılır.

Süreç: Kısıtlama gerektiren durum tespit edilir (örneğin sağlık raporu veya mahkeme kararı).

Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dilekçe verilir. Gerekirse sosyal hizmet uzmanı tarafından inceleme raporu hazırlanır. Mahkeme, uygun kişiyi vasi olarak atar.

Karar kesinleşince vasi, vesayet defteri açar ve malvarlığı tespitini yapar.

Süre: Vasi atanması genellikle 1-3 ay içinde sonuçlanır. Acil durumlarda geçici vasi (vekil vasi) atanabilir.

Yargıtay Kararları: Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?

Yargıtay kararları, vasi seçiminde “yakınlık, güvenilirlik ve çıkar çatışması olmaması” ilkelerini öne çıkarmaktadır.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, Kararında; “Vasi tayininde öncelik, kısıtlının menfaatini koruyacak, sabıka kaydı bulunmayan ve güvenilir yakın akrabaya verilmelidir.”

Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, Kararında; “Kısıtlının mirasçısı olan kişinin, vesayet altındaki malvarlığı üzerinde çıkarı varsa, vasi olarak atanması hukuka aykırıdır.”

Yargıtay 8. HD, Kararında; “Vasi atanacak kişinin akıl sağlığının yerinde olup olmadığı resmi raporla tespit edilmeli; aksi halde vesayet işlemi iptal edilir.”

Bu kararlar, vasi tayininde güvenilirlik, çıkar çatışmasından uzaklık ve hukuki ehliyetin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Vasi Görevinden Alma ve Değiştirme Nasıl Olur, Yapılır?

Vasi, görevini kötüye kullanırsa veya ihmal ederse, mahkeme tarafından görevden alınabilir.

Görevden Alma Nedenleri Nelerdir: Malvarlığı yönetiminde usulsüzlük, Kısıtlının haklarını ihlal, Mahkemenin izni olmadan işlem yapmak, Ahlaki uygunsuz davranışlar, Kısıtlının zarar görmesi.

Yasal Dayanak: TMK m. 460 – 463. Mahkeme, yeni bir vasi atar veya geçici vasi görevlendirir.

Süresiz vasilik olur mu?

Vasilik görevi süresiz olarak verilmez. Türk Medeni Kanunu’nun 456. maddesine göre vasilik süresi 2 yıldır ve bu sürenin sonunda vesayet makamı tarafından yeniden değerlendirme yapılır. Mahkeme, vasinin görevini yerine getirip getirmediğini ve vesayet altındaki kişinin durumunu inceler. Eğer mahkeme uygun görürse, aynı kişi yeniden vasi olarak atanabilir.

Bu uygulamanın amacı, vesayet altındaki kişinin haklarının korunmasını ve kötüye kullanımların önlenmesini sağlamaktır. Dolayısıyla vasilik görevi belirli periyotlarla yenilenir ve hiçbir zaman süresiz olarak verilmez.

Yaşlılara vasi tayini nasıl yapılır?

Yaşlılara da vesayet davası açılarak vasi atanabilir. Türk Medeni Kanunu’na göre, yaşlı bir kişi sağlık sorunları veya zihinsel yetersizlik nedeniyle kendi işlerini yürütemiyorsa, yakınları Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurarak vasi atanmasını talep edebilir.

Mahkeme, başvuru üzerine yaşlının sağlık raporunu ister ve gerekli incelemeyi yaptıktan sonra uygun bir kişiyi vasi olarak tayin eder. Vasi, yaşlının malvarlığını, sağlık işlemlerini ve resmi işlemlerini onun yararına yürütür. Bu süreçte mahkeme, vesayet altındaki kişinin menfaatini ve güvenliğini esas alır.

Zihinsel engelli için vasi kararı nasıl alınır?

Zihinsel engelli bir kişi için vasi atanması, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapılarak gerçekleştirilir. Başvuru sırasında dilekçe, kimlik fotokopisi ve varsa sağlık raporu sunulmalıdır. Mahkeme, başvuru üzerine ilgili hastaneye Sağlık Kurulu Raporu alınması için yazı gönderir.

Rapor, kişinin kendi işlerini yürütemeyecek durumda olduğunu gösterirse mahkeme, uygun bir yakınını vasi olarak tayin eder. Vasi, mahkeme tarafından düzenli olarak denetlenir ve görev süresi genellikle iki yıldır. Bu süreç, engelli bireyin haklarının korunması ve menfaatlerinin güvence altına alınması amacıyla yürütülür.

Kardeş Vasi Olabilir mi?

Evet, kardeş vasi olarak atanabilir. Türk Medeni Kanunu’na göre vasi atanırken öncelik, kişinin yakın hısımlarına verilir. Mahkeme, vesayet altındaki kişinin menfaatini gözeterek öncelikle anne, baba, eş veya kardeş gibi birinci derece yakınları arasından seçim yapar.

Kardeşin vasi olabilmesi için reşit, kısıtlı olmaması ve sabıka kaydının bulunmaması gerekir. Ayrıca mahkeme, kardeşin bu görevi layıkıyla yerine getirebileceğine kanaat getirmelidir. Vasi atandıktan sonra malvarlığı, sağlık ve resmi işlemlerle ilgili tüm sorumluluk, mahkemenin denetimi altında kardeşe geçer.

Engelli bir kişiye vasi tayini nasıl yapılır?

Engelli bir kişiye vasi tayini yapılabilmesi için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dilekçeyle başvuru yapılmalıdır. Başvuru üzerine mahkeme, engelli kişinin durumunun tespiti için yetkili hastaneye sevk yazısı düzenler. Bu yazıyla hastaneden Sağlık Kurulu Raporu alınır.

Rapor, kişinin kendi işlerini yürütemeyecek durumda olduğunu gösteriyorsa, mahkeme uygun bir yakını vasi olarak atar. Mahkeme, vasi adayının sabıka kaydı ve kişisel durumunu da inceleyerek karar verir. Bu süreç, engelli bireyin haklarının korunması ve menfaatlerinin güvence altına alınması amacıyla yürütülür.

Vasi devletten para alır mı?

Evet, vasi bazı durumlarda devletten veya vasi olunan kişinin malvarlığından ücret alabilir. Türk Medeni Kanunu’na göre vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığından karşılanmak üzere bir hizmet ücreti talep edebilir. Eğer kişinin malvarlığı yoksa, bu ücret Hazine tarafından ödenebilir.

Ücretin miktarı, her hesap dönemi sonunda vesayet makamı (Sulh Hukuk Mahkemesi) tarafından belirlenir. Mahkeme, vasinin harcadığı emek, sorumluluk düzeyi ve yönetilen malvarlığının gelirini dikkate alarak hakkaniyete uygun bir ödeme belirler. Böylece vasi, yaptığı hizmet karşılığında yasal bir ücret alma hakkına sahiptir.

Annemin vasisi olmak için ne yapmalıyım?

Annenizin vasisi olabilmek için Sulh Hukuk Mahkemesi’ne dilekçeyle başvuru yapmanız gerekir. Mahkeme, annenizin sağlık durumunu değerlendirmek üzere Sağlık Kurulu Raporu talep eder. Bu rapor, annenizin kendi işlerini yürütemeyecek durumda olduğunu gösterirse, mahkeme sizi vasi olarak tayin edebilir.

Başvuru sırasında kimlik, adli sicil kaydı ve yakınlık durumunu gösteren belgeler sunulmalıdır. Mahkeme, annenizin menfaatlerini en iyi koruyacak kişiyi seçmek amacıyla inceleme yapar. Süreç sonunda uygun görülürseniz, annenizin tüm resmi ve mali işlemlerinde yasal temsilcisi olursunuz.

Vasi atanan bir kişi hangi işlemleri yapamaz?

Vasi, vesayet altındaki kişinin haklarını korumakla yükümlüdür ancak bazı işlemleri hiçbir şekilde yapamaz. Türk Medeni Kanunu’na göre, vasi; vesayet altındaki kişiye kefil olamaz, onun adına vakıf kuramaz ve bağış yapamaz.

Bu işlemler, vesayet makamı veya denetim makamının izniyle dahi gerçekleştirilemez. Ayrıca vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığını kişisel menfaati için kullanamaz ve ticari risk taşıyan yatırımlar yapamaz. Mahkeme, vasinin görevlerini düzenli olarak denetler ve bu sınırların aşılması durumunda vasinin görevine son verebilir. Amaç, kısıtlının menfaatini korumaktır.

Vasi atanan bir kişi bankadan para çekebilir mi?

Evet, vasi atanan kişi mahkeme kararıyla verilen yetkiler kapsamında bankadan para çekebilir. Vasi, vesayet altındaki kişinin malvarlığını yönetme sorumluluğuna sahiptir.

Bankadan para çekebilmek için mahkeme kararını ve kimliğini ibraz etmesi gerekir. Ancak bazı durumlarda, özellikle yüksek meblağlı işlemler için vesayet makamının (Sulh Hukuk Mahkemesi) izni aranır. Vasi, çekilen parayı yalnızca vesayet altındaki kişinin ihtiyaçları ve menfaati doğrultusunda kullanabilir. Her yıl mahkemeye hesap vererek bu harcamaları belgelemek zorundadır. Böylece yasal denetim altında para yönetimi sağlanır.

Engelli bir çocuğa vasilik nasıl alınır?

Engelli bir çocuğa vasilik alınabilmesi için il veya ilçe Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapılmalıdır. Başvuru sırasında çocuğun durumunu gösteren engelli sağlık kurulu raporu ve kimlik belgeleri sunulmalıdır.

Mahkeme, başvuru sonrası gerekli incelemeleri yapar ve uygun gördüğü kişiyi vasi olarak atar. Bu dava harçsızdır, yalnızca pul ve dosya masrafı ödenir. Duruşma günü, vasi adayı ve engelli çocuk birlikte mahkemeye gitmelidir. Mahkeme, çocuğun menfaatlerini koruyacak en uygun kişiyi seçer. Böylece vasi, engelli çocuğun resmi ve mali işlemlerinde yasal temsilcisi olur.

Vasi Ev ve Arabayı Satabilir mi?

Vasi, vesayet altındaki kişinin ev veya arabasını satabilir, ancak bu işlem mahkeme iznine bağlıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, taşınmaz veya taşıt satışı yalnızca kısıtlının menfaati gerektiriyorsa yapılabilir.

Vasi, satış talebini gerekçeleriyle birlikte vesayet makamına (Sulh Hukuk Mahkemesi) sunar. Mahkeme uygun görürse, satış işlemini bir ihale yoluyla gerçekleştirir ve son onayı yine mahkeme verir. Vasi, bu satıştan elde edilen parayı yalnızca kısıtlının ihtiyaçları doğrultusunda kullanabilir. Bu süreç, malvarlığının korunması ve kötüye kullanımın önlenmesi amacıyla yasal denetime tabidir.

Avukat ve Danışmanlık: Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?

Vasi Olmak Hukuki ve Ahlaki Sorumluluktur. 2026 yılı itibarıyla vasi olmak, sadece bir görev değil; yasal bir sorumluluktur.

Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026? Vasi, kısıtlının haklarını korumakla, mallarını yönetmekle ve mahkeme denetimine tabi olmakla yükümlüdür.

Kimler vasi olur: 18 yaşını doldurmuş, Fiil ehliyetine sahip, Sabıka kaydı olmayan, Güvenilir kişiler.

Kimler olamaz: Kısıtlılar, kamu haklarından yasaklılar, Menfaat çatışması olanlar, Akıl sağlığı yerinde olmayanlar. Yargıtay kararları da açıkça göstermektedir ki, vasi seçiminin temel amacı, kısıtlının menfaatini korumaktır. Bu nedenle, vasi atanması sürecinde hukuki destek almak, olası iptal veya şikayet risklerini ortadan kaldıracaktır. Kimler Vasi Olur, Kimler Olamaz 2026?