İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026?

İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026? Ankara Güncel Hukuk Rehberi – İş kazası meydana geldikten sonra en önemli aşamalardan biri, kazanın oluşumunda kimin ne kadar kusurlu olduğunun tespit edilmesidir. Bu tespit, sadece tazminat miktarını değil, aynı zamanda cezai ve idari sorumluluğu da doğrudan etkiler.

İş kazasında kusur oranı belirlenmesi, işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alıp almadığı, işçinin çalışma talimatlarına uyup uymadığı ve kazanın kaçınılmazlık durumunun bulunup bulunmadığı gibi pek çok faktör dikkate alınarak yapılır.

Peki, iş kazası kusur oranı nasıl belirlenir, hangi kriterler esas alınır, kimler bu oranı tespit eder ve Yargıtay bu konuda nasıl kararlar verir? İşte 2026 yılına göre tüm detaylarıyla rehber niteliğinde açıklama:

İş Kazası Nedir?

5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesine göre iş kazası; “Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, işverenin yürüttüğü iş nedeniyle meydana gelen, sigortalıyı bedenen veya ruhen zarara uğratan olaydır.”

İş kazası sayılabilmesi için; Olayın işverenin gözetiminde gerçekleşmesi, Sigortalının zarar görmesi, İş ile zarar arasında nedensellik bağı bulunması gerekir.

Bu olayın ardından Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), müfettişler aracılığıyla inceleme yapar ve kusur oranı tespiti için rapor düzenlenir.

Kusur Oranı Nedir?

Kusur oranı, iş kazasının meydana gelmesinde tarafların (işveren, işçi, üçüncü kişiler) ne ölçüde hatalı olduğunun yüzdesel olarak belirlenmesidir.

Yasal Dayanak: Borçlar Kanunu madde 49 ve 50, 5510 Sayılı Kanun m.21, İş Kanunu m.77. Kusur oranı tespiti, bilirkişi raporları ve iş sağlığı güvenliği mevzuatına göre yapılır.

Örneğin: İşverenin önlem almaması → %70 kusur, İşçinin talimatlara uymaması → %30 kusur şeklinde olabilir.

İş Kazasında Kusur Oranı Nasıl Belirlenir?

İş kazası meydana geldiğinde öncelikle SGK, iş müfettişleri aracılığıyla inceleme yapar. Ardından işçi veya işveren tarafından açılan tazminat davasında, mahkeme dosyayı bilirkişi heyetine gönderir.

Bilirkişi Heyetinde Kimler Bulunur?

İş sağlığı ve güvenliği uzmanı,

İş mühendisi veya inşaat mühendisi,

Hukukçu (çoğunlukla iş hukuku alanında uzman bilirkişi).

Bu heyet, kazanın oluş şekli, tarafların davranışları, çalışma koşulları, kullanılan ekipman ve alınan (veya alınmayan) önlemleri inceleyerek kusur oranlarını belirler.

Kusur Oranı Belirlenirken Dikkate Alınan Faktörler Nelerdir?

Kusur oranı belirlenirken her dosya kendi özel koşullarına göre değerlendirilir. Ancak bazı temel kriterler her zaman dikkate alınır:

İşverenin Sorumlulukları: İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak, Tehlike analizleri ve risk değerlendirmesi yapmak, Çalışanlara eğitim ve ekipman sağlamak, Makine ve teçhizatın bakımını düzenli yapmak,

Denetim görevini yerine getirmek. İşveren bu yükümlülüklerden birini bile ihlal ederse kusurlu sayılır.

İşçinin Sorumlulukları: İş güvenliği talimatlarına uymak, Koruyucu donanımları kullanmak (baret, eldiven, emniyet kemeri vb.), Tehlikeli davranışlardan kaçınmak, Alkollü veya dikkatsiz çalışmamak. İşçi bu kurallara uymadıysa müteselsil kusur belirlenir.

Üçüncü Kişilerin Etkisi: Bazen kazada taşeron firma, ekipman sağlayıcısı veya başka çalışan da rol oynayabilir. Bu durumda üçüncü kişiler de kusurlu kabul edilip oranlanır.

Kaçınılmazlık Durumu: Eğer kaza hiçbir tedbirle önlenemeyecek nitelikteyse, bu durumda “kaçınılmazlık ilkesi” devreye girer. Kaçınılmazlık varsa, taraflara kusur oranı yüklenmez veya çok düşük oran verilir.

Kusur Oranına Göre Tazminat Nasıl Hesaplanır?

Mahkeme, bilirkişi raporunda belirtilen kusur oranlarına göre iş kazası tazminatını belirler.

Tazminat Türleri: Maddi tazminat: Gelir kaybı, tedavi gideri, iş gücü kaybı, destekten yoksun kalma tazminatı.

Manevi tazminat: Ruhsal veya duygusal zararın karşılığı.

Örnek: Bir iş kazasında işverenin %80, işçinin %20 kusurlu olduğu durumda, tazminat hesaplamasında işçinin %20 oranında indirime gidilir.

Ayrıca SGK tarafından bağlanan sürekli iş göremezlik geliri, bu kusur oranları dikkate alınarak belirlenir.

Kusur Oranı Belirlemede Bilirkişi Raporu Neden Önemlidir?

Bilirkişi raporu, mahkemenin kararına doğrudan etki eden en önemli delildir. Raporda hatalı veya eksik değerlendirme yapılmışsa, taraflar itiraz edebilir. Hakim, gerekirse yeni bilirkişi heyeti atayabilir.

Uygulamada: Yargıtay, bilirkişi raporlarında işverenin denetim hükümlülüğünün göz ardı edilmemesini özellikle vurgular.

Yargıtay Kararları: İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026?

İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026? Yargıtay kararlarına göre, işverenin asli yükümlülüğü olan iş güvenliği tedbirlerinin alınmaması durumunda yüksek kusur oranı uygulanır. Ayrıca işçinin kendi tedbirsizliği, kusur oranını artırabilir ancak işverenin sorumluluğunu tamamen ortadan kaldırmaz.

Yargıtay 21. Hukuk Dairesi, Kararında; “İş kazasının meydana gelmesinde işverenin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almaması, işçiye gerekli eğitimi vermemesi ağır kusur sayılır. İşçinin basit tedbirsizliği işverenin sorumluluğunu kaldırmaz.”

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, Kararında; “Kusur oranı belirlenirken, işverenin denetim yükümlülüğü göz önünde bulundurulmalı; işçi talimatlara uymamış olsa dahi, işverenin gerekli önlemleri almaması durumunda kusur oranı yüksek belirlenmelidir.”

Yargıtay 9. HD, Kararında; “İş kazası kusur oranı, bilirkişi raporuyla teknik olarak belirlenir. Hakim, raporu yeterli görmezse yeni uzman heyetle inceleme yaptırmalıdır.”

Bu kararlar, işverenin önlem alma yükümlülüğünün ihlali halinde yüksek kusurlu sayılacağını açıkça ortaya koymaktadır.

Kusur Oranına İtiraz Edilir Mi: İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026?

Evet. Bilirkişi raporuna veya SGK müfettiş raporuna itiraz eden taraf, mahkemeden yeni inceleme talep edebilir. Mahkeme, raporu yetersiz bulursa yeni bir bilirkişi heyeti atayarak kusur oranını değiştirebilir.

Not: Yargıtay, tarafların kusur oranına itiraz hakkının adil yargılanma ilkesi kapsamında korunması gerektiğini vurgular.

Avukat ve Danışmanlık: İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026?

İş Kazasında Kusur Oranı Hakkaniyetli ve Teknik İnceleme ile Belirlenir. 2026 yılı itibarıyla iş kazası davalarında kusur oranı, işverenin önlem yükümlülüğü ve işçinin dikkat yükümlülüğü esas alınarak belirlenir.

İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026? Kusur oranı, bilirkişi heyeti tarafından belirlenir. İşveren, iş güvenliği tedbirlerini almadıysa ağır kusurlu sayılır. İşçi, talimatlara uymadıysa tali kusurlu kabul edilir. Kaçınılmazlık varsa, kusur oranı düşürülür. Kusur oranı, tazminat miktarını doğrudan etkiler.

Yargıtay içtihatları da göstermektedir ki, işveren “önlem alma yükümlülüğünü” ihmal ettiğinde, kusurun büyük bölümü işverene yüklenir.

Bu nedenle hem işçi hem işveren açısından kazadan sonra sürecin deneyimli bir avukat tarafından takip edilmesi, hakkaniyetli kusur tespiti için büyük önem taşır. İş Kazası Kusur Oranı Nasıl ve Neye Göre Belirlenir 2026?