Çocuğun Soyadı Nasıl Değiştirilir 2026?

Çocuğun Soyadı Nasıl Değiştirilir 2026? Velayeti Annede Olan Çocuğun Soyadını Değiştirme Şartları Nedir? Ankara Güncel Hukuk Rehberi.

Velayet ve soyadı hakkı, özellikle boşanma sonrası ebeveynler arasında en çok tartışılan konulardan biridir. Anne-babanın evliliği sona erdiğinde, çocuğun hangi soyadını taşıyacağı ve soyadının değiştirilip değiştirilemeyeceği, Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatlarına göre değerlendirilir.

Peki çocuğun soyadı nasıl değiştirilir, velayeti annede olan çocuk annesinin soyadını alabilir mi, dava nasıl açılır ve hangi şartlar gerekir? İşte tüm detaylarıyla 2026 yılına ait güncel rehber…

1. Çocuğun Soyadı Nasıl Belirlenir?

Türk Medeni Kanunu’nun 321. maddesine göre: “Çocuk, ana ve baba evli ise babanın; evli değilse annenin soyadını taşır.”

Yani: Evlilik birliği içinde doğan çocuk, babanın soyadını alır. Evlilik dışında doğan çocuk, annenin soyadını taşır.

Bu kural, hem Türk vatandaşları hem de yabancı eşlerden doğan çocuklar için geçerlidir. Ancak evlilik sona erdiğinde, özellikle velayet hakkı annede kalmışsa, çocuğun babasının soyadını taşımaya devam etmesi bazı durumlarda çocuğun üstün yararına aykırı olabilir. İşte bu noktada, soyadı değişikliği davası gündeme gelir.

2. Çocuğun Soyadı Nasıl Değiştirilir 2026?

Çocuğun soyadının değiştirilmesi için mahkeme kararı gerekir. Kişisel taleple ya da nüfus müdürlüğüne dilekçe verilerek soyadı değiştirilemez.

İzlenecek hukuki süreç şöyledir: Yetkili Mahkeme: Çocuğun yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi yetkilidir.

Dava Açabilecek Kişiler: Çocuğun velayetine sahip ebeveyn (çoğunlukla anne), Çocuk 18 yaşından küçükse velisi, Çocuk 18 yaşından büyükse kendisi dava açabilir.

Davanın Hukuki Dayanağı: Türk Medeni Kanunu m.27 (isim değişikliği) ve Yargıtay’ın yerleşik içtihatları gereği, soyadı değişikliğinde “haklı nedenin” varlığı aranır.

3. Çocuğun Soyadı Değiştirme Haklı Neden Nedir?

Soyadı değişikliği davasında hâkim, çocuğun üstün yararını esas alır. Aşağıdaki durumlar, mahkemelerce “haklı neden” olarak kabul edilmektedir:

Baba ile çocuk arasında fiili bağın bulunmaması,

Baba çocuğa ilgilenmemesi veya iletişimi tamamen kesmiş olması,

Çocuğun anneyle birlikte büyümesi ve toplumda annenin soyadıyla tanınması,

Baba soyadının çocuğa psikolojik veya sosyal zarar vermesi,

Boşanma sonrası annenin yeniden evlenmesi ve çocuğun sosyal çevresinde karışıklık yaşaması.

Bu tür durumlar varsa, mahkeme soyadının değiştirilmesine karar verebilir.

4. Velayeti Annede Olan Çocuğun Soyadını Değiştirme Hakkı Var Mı?

Yargıtay’ın 2018 sonrası kararlarıyla birlikte önemli bir değişiklik olmuştur. Eskiden, anneler velayet kendilerinde olsa bile çocuğun soyadını değiştiremiyordu.

Ancak Anayasa Mahkemesi’nin 2015 tarihli kararı (E.2013/343, K.2015/112) bu durumu değiştirdi.

Mahkeme şu gerekçeyi vurguladı: “Velayet hakkı annede olan bir kadın, çocuğun soyadını kendi soyadı olarak değiştirme talebinde bulunabilir. Çocuğun üstün yararı gerektiriyorsa, bu talep reddedilemez.”

Dolayısıyla artık, velayeti annede olan kadın, çocuğun soyadını kendi soyadıyla değiştirmek için Aile Mahkemesi’ne dava açabilir.

5. Çocuğun Soyadı Değiştirme Davası Açmadan Önce Bilinmesi Gerekenler Nelerdir?

Dava çocuğun üstün yararına dayandırılmalıdır. Annenin soyadını alması, çocuğun sosyal çevresinde daha sağlıklı bir gelişim sağlamalıdır. Dava sırasında sosyolog veya pedagog raporu istenebilir.

Baba genellikle davalı taraf olarak yer alır. Mahkeme, çocuğun yaşını, görüşünü ve psikolojik etkisini dikkate alır.

6. Soyadı Değişikliği Davasında Dikkate Alınan Ölçütler Nedir?

Mahkeme, aşağıdaki kriterlere göre değerlendirme yapar: Kriter Açıklama, Çocuğun Yaşı Küçük yaşta ise annenin velayet hakkı daha ağır basar. Çocuğun Görüşü 8 yaş üzeri çocukların görüşleri hâkim tarafından dinlenebilir.

Baba ile İlişki Baba çocuğu görmüyor veya iletişimi kesmişse bu, annenin lehinedir. Sosyal Kimlik Çocuğun okul, çevre, sosyal medya vb. alanlarda annenin soyadıyla tanınıp tanınmadığı.

7. Çocuğun Soyadı Değiştirildikten Sonra Ne Olur? Çocuğun Soyadı Nasıl Değiştirilir 2026?

Mahkeme kararı kesinleştikten sonra: Karar nüfus müdürlüğüne gönderilir, Çocuğun kimlik bilgileri güncellenir, Yeni kimlik kartı düzenlenir.

Bu işlemden sonra çocuk, yasal olarak annenin soyadını taşır.

8. Soyadı Değişikliği Davasının Süresi ve Masrafları Ne Kadar?

Davalar genellikle 3 ila 6 ay arasında sonuçlanır. Harç ve tebligat giderleri ile birlikte (yaklaşık 3.000 TL ile 5.000 TL civarında). Ancak sürecin doğru yürütülmesi için aile hukuku alanında uzman bir avukatla çalışılması tavsiye edilir.

9. Çocuğun Soyadını Annesinin Soyadı Yapmak İçin Örnek Kararlar Nelerdir?

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi 2021/4511 E., 2022/1826 K. sayılı kararında şu ifadeye yer vermiştir: “Velayeti annede bulunan çocuğun, annenin soyadını taşıması çocuğun üstün yararına ise, mahkeme soyadı değişikliğine karar verebilir.”

Bu içtihat, Türkiye’deki tüm yerel mahkemeler için bağlayıcı niteliktedir.

10. Avukat ve Danışmanlık: Çocuğun Soyadı Nasıl Değiştirilir 2026?

Çocuğun Soyadı Nasıl Değiştirilir 2026? Çocuğun Üstün Yararı Esastır. Soyadı değişikliği kişisel bir hak değil, çocuğun üstün yararını korumaya yönelik bir düzenlemedir.

Anne veya baba, kendi isteğiyle değil, çocuğun menfaatini ispatlayarak bu hakkı kullanabilir.

Velayeti annede olan bir ebeveyn, haklı nedenlerle çocuğun soyadını değiştirme hakkına sahiptir ve mahkeme kararıyla bu mümkündür. Çocuğun Soyadı Nasıl Değiştirilir 2026?