Çekte Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026?

Çekte Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026? Güncel Rehber – Çekte Sebepsiz Zenginleşme Nedir, Neden Açılır? Çek, ticaret hayatında en çok kullanılan ödeme araçlarından biridir. Ancak çekin geçerliliğini yitirmesi, zamanaşımına uğraması, malın teslim edilmemesi veya haksız tahsil edilmesi gibi durumlarda taraflar arasında sebepsiz zenginleşme gündeme gelebilir.

Türk Borçlar Kanunu’nun 77. maddesine göre haklı bir sebep olmadan başkasının malvarlığından faydalanmak mümkün değildir. Bu durumda çeki ödeyen kişi, bedelin iadesi için sebepsiz zenginleşme davası açabilir.

Sebepsiz Zenginleşme Nedir?

Sebepsiz zenginleşme, bir kişinin haklı bir sebep olmaksızın diğerinin zararına malvarlığında artış sağlamasıdır.

Çek hukukunda sebepsiz zenginleşme, özellikle geçersiz, zamanaşımına uğramış veya iptal edilmiş çeklerle gündeme gelir.

Bu durumda alacaklı, çeki tahsil ettiği için malvarlığı artmış olur; ancak ortada hukuki geçerlilik bulunmadığından bu kazanç iade edilmelidir.

Çekte Sebepsiz Zenginleşme Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?

Çekin Zamanaşımına Uğraması: Çekte zamanaşımı süresi 3 yıldır. Bu süre dolduğunda kambiyo senedi niteliği sona erer.

Çek alacaklısı icra yoluna gidemez; ancak sebepsiz zenginleşme davası açılabilir.

Çekin Bedelsiz Olması: Gerçek bir borç ilişkisine dayanmayan çekler için sebepsiz zenginleşme gündeme gelir.

Çekin İptali: Mahkeme kararıyla iptal edilen çekin ödenmiş olması halinde, ödeyen kişi parasını geri isteyebilir.

Geçersiz İmza veya Usulsüz Düzenleme: İmza sahteyse veya kanuni şekil şartlarına uyulmamışsa, çeki tahsil eden taraf sebepsiz zenginleşmiş sayılır.

Çekte Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır?

Görevli ve Yetkili Mahkeme: Davalar Asliye Hukuk Mahkemelerinde açılır.
Yetkili mahkeme, davalının yerleşim yeri veya ödeme yeridir.

Dava Dilekçesi: Çekin tahsil edildiği, ancak hukuken geçerli bir borca dayanmadığı dilekçede açıklanır. Sebepsiz zenginleşme hükümlerine dayanılarak iade talep edilir.

Delillerin Sunulması: Çek fotokopisi veya aslı, Banka ödeme kayıtları,
İcra dosyası belgeleri, Yazışmalar, Tanık beyanları dosyaya eklenir.

Çekte Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Görülür?

Hakim, ödemenin gerçekten yapıldığını ve bunun haklı bir sebebe dayanmadığını araştırır.

Bilirkişi incelemesi yapılabilir. Sonuçta sebepsiz zenginleşme sabit olursa iade ve faize hükmedilir.

İspat Yükü: Sebepsiz zenginleşmeyi iddia eden davacı, ödemenin yapıldığını ve hukuki sebep bulunmadığını ispat etmek zorundadır.

Çek bedelinin tahsil edildiğini gösteren banka kayıtları en güçlü delildir.

Zamanaşımı Süresi: Sebepsiz zenginleşme davalarında 2 yıllık kısa zamanaşımı süresi vardır. Her durumda 10 yılın sonunda dava açma hakkı düşer.

Çeklerde zamanaşımı süresinin bitiminden sonra 2 yıl içinde dava açılmazsa alacak talep edilemez.

Çekte Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026? Yargıtay Kararları

Yargıtay 19. Hukuk Dairesi’nin 2019/4567 E., 2020/7890 K. sayılı kararında, zamanaşımına uğramış çek bedelinin ancak sebepsiz zenginleşme davası ile talep edilebileceği belirtilmiştir.

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, geçersiz çek düzenlemeleri sonucu yapılan ödemelerin sebepsiz zenginleşme kapsamında iadesine karar vermiştir.

Ankara’da Çekte Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026?

Ankara’da görülen sebepsiz zenginleşme davalarının önemli kısmı, zamanaşımına uğramış çekler üzerine açılmaktadır.

Mahkemeler, banka dekontlarını ve çek örneklerini en güçlü delil olarak kabul etmektedir.

Ortalama dava süresi: 8 – 15 ay.

Masraflar: Dava harcı: 4.000 – 5.000 TL, Bilirkişi ücreti: 3.000 – 6.000 TL, Avukatlık ücreti: 30.000 – 50.000 TL (+ Yüzde) Toplam masraf: 40.000 TL’den başlayabilir. Arabuluculuk şartı yoktur; dava doğrudan açılabilir.

Çekte Sebepsiz Zenginleşme Davası Nasıl Açılır 2026? Avukat Danışmanlık

Çek ve kambiyo senetleri, teknik bilgi gerektiren hukuki belgelerdir. Sebepsiz zenginleşme davasında hatalı hukuki gerekçeler davanın reddine yol açabilir. Bu nedenle uzman bir çek ve alacak davaları avukatı ile sürecin yürütülmesi hak kayıplarını önler.

Çekte Sebepsiz Zenginleşmede İade Talep Edilebilir

2026 yılı itibarıyla çekte sebepsiz zenginleşme davası şu durumlarda açılabilir:

Zamanaşımına uğramış çeklerde, Bedelsiz veya geçersiz çeklerde, Mahkemece iptal edilen çeklerde, Usulsüz veya sahte imzalı çeklerde açılır. Bu davalar doğrudan Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır ve ispat yükü davacıya aittir.