Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi?

Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi? Hangi Davalarda Avukat Zorunludur? Avukat 2026 Güncel Hukuk Rehberi.

Hukuki bir sorunla karşılaştığınızda aklınıza gelen ilk sorulardan biri, “Bu davayı kendi başıma açabilir miyim, yoksa bir avukat tutmak zorunda mıyım?” olabilir. Masrafları düşününce avukatsız davayı göze almak isteyebilirsiniz. Peki, bu mümkün mü? Cevap, “Evet, genel kural olarak avukat tutmadan dava açılabilir; ancak önemli istisnalar ve riskler vardır.” şeklindedir.

Türkiye’de adalet sisteminde herkes, haklarını mahkeme önünde savunma hakkına sahiptir. Ancak birçok kişi “Avukat tutmadan dava açabilir miyim?” veya “Hangi davalarda avukat zorunludur?” gibi soruların cevabını merak etmektedir.

Bu makalede 2026 yılı itibarıyla avukatsız dava açma, zorunlu avukatlık uygulamaları ve hangi durumlarda avukat tutmanın yasal zorunluluk haline geldiği konularını tüm yönleriyle ele alıyoruz.

Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi?

Evet. Türkiye’de kişiler, avukat tutmadan dava açma ve kendini savunma hakkına sahiptir. Türk hukuk sisteminde bu hak, Anayasa’nın 36. maddesi ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 71. maddesi ile güvence altına alınmıştır.

Bu maddelere göre: “Herkes, yargı mercileri önünde iddia ve savunma hakkına sahiptir.” Yani birey, mahkemede kendini temsil edebilir. Dava dilekçesini kendi yazabilir, duruşmaya katılabilir, delil sunabilir.

Ancak, usul hataları ve hukuki bilgi eksikliği, çoğu zaman davanın kaybedilmesine yol açmaktadır. Bu nedenle “avukatsız dava açılabilir mi?” sorusunun cevabı evet, ancak tavsiye edilmez şeklindedir.

Avukat Tutmadan Dava Açmak Riskli midir?

Evet. Özellikle hukuki bilgi gerektiren davalarda avukat olmadan süreç yürütmek risklidir.

Çünkü dava sürecinde; Dava dilekçesinin doğru hazırlanması, Delillerin usule uygun sunulması, Sürelerin kaçırılmaması, Mahkeme harçlarının doğru yatırılması gibi birçok teknik detay vardır.

Bu hatalardan biri bile davanın reddine ya da hak kaybına yol açabilir. Örneğin boşanma, iş davası, miras paylaşımı veya tazminat gibi davalarda yanlış beyan veya eksik belge sunulması, sonuç üzerinde doğrudan etkili olur.

Hangi Davalarda Avukat Zorunludur?

Her dava türünde avukat zorunlu değildir. Ancak bazı davalar veya yargı mercilerinde avukatla temsil zorunluluğu vardır.

2026 yılı itibarıyla Türkiye’de avukat bulundurmanın zorunlu olduğu başlıca haller şunlardır:

a) Anayasa Mahkemesi (Bireysel Başvuru)

Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapılacaksa avukat aracılığıyla başvuru zorunludur. Bireysel başvuruların kabul edilebilmesi için dilekçenin avukat tarafından hazırlanması gerekir.

b) Danıştay ve Yargıtay Duruşmaları

Danıştay ve Yargıtay’da görülen davalarda, duruşmalı aşamada avukatla temsil zorunludur. Avukatsız başvuru yapılabilse de duruşmaya yalnızca avukat katılabilir.

c) Ceza Yargılamasında Müdafi Zorunluluğu

Türk Ceza Kanunu’na göre, belirli suçlarda sanığın yanında zorunlu müdafi (avukat) bulundurulması gerekir.

Örneğin: Ağır ceza gerektiren suçlarda, Çocuk sanıklarda, Kısıtlı veya sağır-dilsiz sanıklarda, avukat bulundurmak zorunludur. Eğer sanık avukat tutmazsa, mahkeme kendisine baro tarafından bir avukat atar.

d) Tüzel Kişiler (Şirketler)

Anonim şirketler, kooperatifler ve bazı tüzel kişiler için avukat bulundurma zorunluluğu vardır. Avukatlık Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca, sermayesi belirli tutarın üzerindeki anonim şirketler her yıl bir sözleşmeli avukat ile çalışmak zorundadır.

Bu zorunluluğa uymayan şirketler hakkında idari para cezası uygulanır.

Hangi Davalarda Avukat Zorunlu Değildir?

Aşağıdaki dava türlerinde kişi avukat tutmadan da dava açabilir:

Boşanma davaları (anlaşmalı veya çekişmeli), İş davaları (işe iade, kıdem tazminatı vb.), Miras ve vasiyet davaları, Tüketici davaları, İcra takibi veya itiraz davaları, Kira uyuşmazlıkları ve tahliye davaları, Maddi-manevi tazminat davaları.

Bu davalarda avukat zorunlu değildir, ancak sürecin uzunluğu ve delil değerlendirmesi gibi konular profesyonel bilgi gerektirir. Bu nedenle avukat desteği almak hak kaybını önler.

Avukatsız Dava Açmak İçin Ne Gerekir? Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi?

Bir kişi avukat olmadan dava açmak istiyorsa aşağıdaki belgeleri hazırlamalıdır: Dava dilekçesi (mahkemeye hitaben yazılmış), Kimlik fotokopisi, Delil ve belgeler (sözleşme, fatura, tapu, tanık listesi vb.), Harç ve gider makbuzları.

Bu belgeler tamamlandıktan sonra ilgili mahkemeye uyap.gov.tr üzerinden veya adliyedeki tevzi bürosuna gidilerek dava açılabilir. Ancak dilekçenin usule uygun hazırlanması çok önemlidir. Yanlış mahkemeye başvuru yapılması davanın usulden reddine neden olur.

Dava Avukatlık Ücretleri Ne Kadar 2026 (TBB Tarifesi) – Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi?

2026 Türkiye Barolar Birliği Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre bazı örnek ücretler şöyledir:

Dava Türü Asgari Avukatlık Ücreti (TL)

Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi?	Asgari Avukatlık Ücreti (TL)
Anlaşmalı Boşanma	45.000 TL
Çekişmeli Boşanma	65.000 TL
İş Davası	45.000 TL
Miras Davası	45.000 TL
Tüketici Davası	22.500 TL
İcra Takibi	9.000 TL
Tahliye Davası	30.000 TL
Danıştay / Yargıtay Duruşması	65.000 TL

Bu rakamlar asgari olup, avukatla yapılacak özel sözleşmelerde dava değerine göre değişebilir.

Avukatsız Dava Açmanın Sakıncaları Nelerdir?

Avukat olmadan dava açmak: Usul hatası nedeniyle davanın reddine, Delillerin eksik sunulmasına, Kararın yanlış anlaşılmasına, Karar sonrası temyiz süresinin kaçırılmasına neden olabilir.

Usul Hataları: Hukuk kuralları karmaşıktır. Yanlış mahkemeye başvurmak, süreleri kaçırmak, yanlış delil sunmak veya dilekçeyi hatalı yazmak gibi usuli hatalar davayı kaybetmenize neden olabilir.

Hukuki Bilgi Eksikliği: Hukuki dayanakları doğru tespit edemeyebilir, lehinize olan kanun maddelerini gözden kaçırabilirsiniz.

Zaman ve Emek Kaybı: Dava süreci oldukça yorucu ve zaman alıcıdır. İşlemleri takip etmek, duruşmalara gitmek ciddi bir emek ister.

Duygusal Karar Verme: Davaya duygusal olarak bağlı olduğunuz için stratejik hatalar yapabilir, objektifliğinizi kaybedebilirsiniz.

Özellikle icra, miras, tazminat ve boşanma gibi teknik davalarda bir avukatın rehberliği davanın sonucunu doğrudan etkiler.

Avukat ve Danışmanlık: Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi?

Avukatsız Dava Açmak Mümkündür Ama Risklidir. Türkiye’de herkes kendi davasını açma hakkına sahiptir; ancak bazı davalarda avukat zorunludur.

Ceza yargılamaları, Yargıtay ve Danıştay duruşmaları, Anayasa Mahkemesi başvuruları ve şirketlerin avukat bulundurma yükümlülüğü bu kapsamda yer alır.

Özetle, Türk Hukuku size genel olarak “avukatsız dava açma” hakkı tanır. Ancak bu hakkı kullanırken çok dikkatli olmalısınız. Basit, düşük değerli ve net olaylarda bu yolu tercih edebilirsiniz. Ancak:

İdare Mahkemesinde dava açacaksanız,

Temyize gidecekseniz,

Bir şirket veya dernek adına dava takip edecekseniz,

Karmaşık, yüksek riskli veya aile hukukunu ilgilendiren (boşanma, velayet, miras) bir davada taraf iseniz,

Bir avukatla çalışmanız neredeyse bir zorunluluktur. Unutmayın, avukat sadece “hukuki belge yazan kişi” değil, aynı zamanda bir stratejist, danışman ve sizi yasal süreçte yönlendiren bir rehberdir. Yapacağınız küçük bir hata, avukat ücretinden çok daha büyük maddi ve manevi kayıplara yol açabilir.Avukat Tutmadan Dava Açılabilir mi?