Hatır Çeki Nedir? Hatır Çeki Nasıl İptal Edilir?

Hatır Çeki Nedir? Hatır Çeki Nasıl İptal Edilir? Ticaret hayatında en çok kullanılan kambiyo senetlerinden biri çektir. Ancak bazı durumlarda çek, ticari bir borcun karşılığı olmaksızın sadece “hatır için” düzenlenir.

İşte bu tür senetler uygulamada “hatır çeki” olarak adlandırılır. Peki, Hatır Çeki Nedir? Hatır Çeki Nasıl İptal Edilir?

Hatır Çeki Nedir?

Hatır çeki, gerçekte herhangi bir mal veya hizmet ilişkisine dayanmayan, borç doğurmayan ancak bir kişiye destek olmak amacıyla düzenlenen çek türüdür. Genellikle:

Bankadan kredi almak,

Üçüncü kişiye karşı güven sağlamak,

Mali durumunu güçlü göstermek

amacıyla kullanılmaktadır. Hatır çeki, borcun kaynağının bulunmaması nedeniyle normal çekten ayrılır.

Yargıtay 19. HD, 2015/12109 E., 2016/17443 K.: Kararında, hatır çeki ile kambiyo senedi arasında şekil bakımından fark bulunmadığı, ancak hatır çekinin “sebebe dayanmayan” bir işlem olduğu vurgulanmıştır.

Hatır Çeki Nasıl İptal Edilir?

Hatır çeki hukuken geçerli bir kambiyo senedi gibi görünse de, aslında geçerli bir borç ilişkisine dayanmadığı için iptali mümkündür. İptal süreci şu yollarla gerçekleşebilir:

1. Sebepsiz Zenginleşme Nedeniyle Dava Açılabilir!

Eğer alacaklı, hatır çekini icraya koyarsa borçlu; gerçek bir borç ilişkisi bulunmadığını ileri sürerek sebepsiz zenginleşme savunması yapabilir.

2. Menfi Tespit Davası Açılabilir!

Borçlu, çekten dolayı bir borcu olmadığını ispatlamak için menfi tespit davası açabilir. Mahkeme, çekin “hatır için” verildiğini ve ortada gerçek bir borç ilişkisi olmadığını tespit ederse borçlu sorumluluktan kurtulur.

Yargıtay 19. HD, 2014/13969 E., 2015/9418 K.: Hatır çekine dayanılarak icra takibi başlatıldığında, borçlunun menfi tespit davası açarak borçlu olmadığını ispat edebileceği belirtilmiştir.

3. İstirdat Davası Açılarak Ödenen Para İade İstenir!

Eğer borçlu hatır çeki nedeniyle ödeme yapmışsa, bu ödemenin sebepsiz zenginleşme hükümleri çerçevesinde para iadesini talep etmek için istirdat davası açabilir.

Hatır Çeki Nedir? Hatır Çeki Nasıl İptal Edilir? Yargıtay’ın Işığında Açıklama!

Yargıtay, hatır çeklerini şeklen geçerli kabul etmekle birlikte, bu tür çeklerde alacaklı ile borçlu arasındaki temel ilişkiyi sorgulamaktadır. Eğer gerçek bir ticari ilişki yoksa ve çek sadece hatır için düzenlenmişse, borçlunun ödeme yükümlülüğü doğmaz.

Hatır Çeki Nedir? Hatır Çeki Nasıl İptal Edilir? Avukat ve Danışmanlık

Hatır çeki, gerçek bir borca dayanmayan ve çoğunlukla bir kimseye güven sağlamak amacıyla düzenlenen çektir. Hukuken geçerli bir kambiyo senedi gibi görünse de, borcun kaynağı bulunmadığından iptali mümkündür.

Borçlu kişi menfi tespit davası açarak borçlu olmadığını kanıtlayabilir, ödemişse istirdat davası ile parasını geri alabilir. Yargıtay kararları da, hatır çeklerinin borç doğurmayacağı yönünde istikrarlı uygulamalar ortaya koymaktadır.