Boşanma davası, evlilik birliğinin sona erdirilmesi için açılan ve hukuki sonuçları olan bir süreçtir. Türk Medeni Kanunu, evliliğin sona erdirilmesine ilişkin birçok ayrıntılı düzenlemeye sahiptir.
Bu düzenlemeler, evliliğin butlanı, boşanma sebepleri, boşanma süreci ve yargılama usulüne dair detayları içerir. İşbu blog yazısında, boşanma davalarının temel unsurlarını ve sürecin nasıl işlediğini ele alacağız.
Boşanma davası, evlilik birliğinin yasal olarak sona erdirilmesi amacıyla açılan bir dava türüdür. Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanma; eşlerin, evlilik süresince ortaya çıkan geçimsizlik, sadakatsizlik, hayata kast, haysiyetsiz yaşam, terk, akıl hastalığı gibi özel nedenlerle ya da evlilik birliğinin temelden sarsılması gibi genel nedenlerle mahkemeye başvurması sonucu gerçekleşir.
Boşanma davası, evlilik birliğinin resmi olarak sonlandırılması, eşler arasındaki hak ve yükümlülüklerin belirlenmesi ve çocuklarla ilgili hususların düzenlenmesi sürecidir.
Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davası açmak için öncelikle davacı (boşanmak isteyen eş), kendi ikametgâhındaki ya da son 6 ay içinde birlikte yaşadıkları yerleşim yerindeki Aile Mahkemesi’ne başvurmalıdır. Aile Mahkemesi olmayan yerlerde, Asliye Hukuk Mahkemesi, aile mahkemesi sıfatıyla bu davalara bakar. Boşanma davası açmak için şu adımlar izlenir:
Dava Dilekçesinin Hazırlanması: Boşanma davası, eşlerden birinin bir dava dilekçesi ile mahkemeye başvurmasıyla açılır. Bu dilekçede, boşanma talebi ve gerekçeleri, boşanmanın hukuki sonuçları (nafaka, tazminat, velayet, mal paylaşımı vb.) ve deliller belirtilmelidir. Dava dilekçesi, davacının taleplerini net bir şekilde ifade etmelidir.
Dava Türünün Belirlenmesi: Boşanma davaları, anlaşmalı veya çekişmeli olarak ikiye ayrılır:
Anlaşmalı Boşanma: Eşlerin, boşanmanın tüm koşullarında (nafaka, tazminat, velayet, mal paylaşımı vb.) uzlaştıkları durumlarda açılır. Eşler en az 1 yıl evli olmalıdır ve yazılı bir “Anlaşmalı Boşanma Protokolü” hazırlayarak mahkemeye sunmalıdır. Bu protokol, hakim tarafından incelenir ve uygun bulunursa boşanma gerçekleşir.
Çekişmeli Boşanma: Eşlerin boşanma sebepleri, nafaka, tazminat, çocukların velayeti gibi konularda uzlaşamadığı durumlarda açılır. Bu tür davalarda mahkeme, deliller ve tanıkların dinlenmesi gibi süreçlerle bir karara varır.
Mahkemeye Başvuru: Boşanma davası dilekçesi ve ekleri, yetkili aile mahkemesine sunulur. Davacı eş, mahkemeye başvururken başvuru harçlarını da yatırmalıdır. Dava dilekçesi, karşı tarafa tebliğ edilir.
Davalının Cevap Vermesi: Davalı (davalı eş), dava dilekçesine karşılık bir cevap dilekçesi hazırlayarak mahkemeye sunar. Bu aşamada davalı, davacının iddialarını kabul edebilir, reddedebilir veya kendi taleplerini dile getirebilir.
Boşanma Davası Süreci Nasıl İlerler?
Boşanma davası süreci, davanın türüne göre farklılık gösterir. Anlaşmalı boşanma davaları genellikle kısa sürerken, çekişmeli boşanma davaları daha uzun ve karmaşık bir süreç izler.
Anlaşmalı Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Eşler, anlaşmalı boşanma protokolü hazırlar ve imzalar.
Dava açıldığında, mahkeme duruşma tarihi belirler. Duruşmada her iki eşin de hazır bulunması ve özgür iradeleriyle boşanma kararını desteklediklerini belirtmeleri gerekmektedir.
Hakim, protokolde yer alan hususları inceler ve özellikle çocukların velayeti ve nafaka konularında çocuğun üstün yararını gözetir.
Hakim, protokolü uygun bulduğunda, boşanma kararı verilir ve süreç tamamlanır. Anlaşmalı boşanma davaları, genellikle birkaç hafta içinde sonuçlanır.
Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?
Çekişmeli boşanma davaları, eşler arasında anlaşmazlıkların bulunduğu davalardır. Bu davalarda, delil sunma, tanıkların dinlenmesi, bilirkişi raporlarının alınması gibi adımlar izlenir.
Dava dilekçesi, davalıya tebliğ edildikten sonra, davalının cevabına göre mahkeme ön inceleme duruşması yapar.
Ön inceleme duruşmasında, tarafların sunacağı deliller ve tanıklar belirlenir. Mahkeme, gerek gördüğü durumlarda bilirkişi incelemesi ve sosyal inceleme raporu da talep edebilir.
Çekişmeli boşanma davaları, tanıkların dinlenmesi, delillerin toplanması ve çeşitli incelemelerin yapılması nedeniyle uzun sürebilir. Bu davalar, duruma göre 1-2 yıl veya daha uzun bir süre devam edebilir.
Boşanma Davasında Neler Talep Edilir?
Boşanma davasında taraflar, evliliğin sona erdirilmesi dışında, evlilik birliğinin sona ermesinin ortaya çıkaracağı birçok hukuki konuyu da mahkemeye taşıyabilirler. Bunlar arasında:
Nafaka Talepler Nelerdir?
Yoksulluk Nafakası: Boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek olan eş, karşı taraftan yoksulluk nafakası talep edebilir. Bu nafaka, mahkemenin takdirine göre belirlenir ve süresiz olabilir.
İştirak Nafakası: Ortak çocukların bakımı için, velayet hakkı kendisine verilmeyen eşten talep edilen nafakadır. Çocukların eğitimi, sağlığı, giyim ve diğer masrafları için ödenir.
Tedbir Nafakası: Boşanma davası süresince, maddi olarak zorluk yaşayan tarafın talep edebileceği nafakadır. Dava süresince geçici olarak bağlanır.
Tazminat Talepler Nelerdir?
Maddi Tazminat: Boşanmaya sebep olan olaylarda kusurlu olan eşin, diğer eşe maddi zararlarını karşılaması için ödeyeceği tazminattır.
Manevi Tazminat: Evlilik birliğinin sarsılmasına sebep olan davranışlar nedeniyle, eşin kişilik haklarına saldırı ve haysiyet zedelenmesine yol açan durumlarda talep edilebilecek tazminattır.
Velayet Talepler Nelerdir?
Ortak çocukların velayetinin hangi ebeveynde kalacağı boşanma davasında belirlenir. Hakim, çocuğun üstün yararını göz önünde bulundurarak velayeti bir tarafa verir.
Velayeti almayan taraf, çocukla kişisel ilişki kurma hakkına sahiptir ve bu ilişkinin nasıl olacağı mahkeme tarafından düzenlenir.
Mal Paylaşımı Talepler Nelerdir?
Eşler, evlilik süresince edindikleri malların nasıl paylaşılacağını talep edebilirler. Mal paylaşımı, evlilik birliği süresince edinilen malların paylaştırılmasıdır ve çoğunlukla ayrı bir dava ile görülür.
Eşyalara İlişkin Talepler Nelerdir?
Ortak evdeki eşyaların kimin kullanacağına dair talepler, boşanma davası sırasında dile getirilebilir.
Boşanma Davası Sonrası Ne Olur?
Boşanma davası sonuçlandığında, mahkemenin verdiği karar, taraflar açısından bağlayıcıdır. Karar, nafaka, velayet, mal paylaşımı gibi konuları içerir ve taraflar bu karara uymakla yükümlüdür. Velayet, nafaka gibi konular ilerleyen süreçte değiştirilebilir; ancak bunun için mahkemeye yeni bir dava açmak gereklidir.
Boşanma Nedenleri Nelerdir?
Türk Medeni Kanunu’nda boşanma davası açma hakkı belirli nedenlere dayanmaktadır. Bu nedenler, evlilik birliğinin sona erdirilmesini haklı kılan durumlardır. Boşanma nedenleri iki ana başlık altında sınıflandırılmaktadır:
Özel boşanma nedenleri: Belirli ve sınırlı sayıda sebepler içerir.
Genel boşanma nedeni: Evlilik birliğinin temelinden sarsılması (şiddetli geçimsizlik).
Özel boşanma nedenleri şunlardır:
Zina (Aldatma): Eşlerden birinin sadakat yükümlülüğünü ihlal etmesi.
Küçük düşürücü suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme: Eşin onur kırıcı ve toplumda saygınlığını zedeleyici davranışlar sergilemesi.
Hayata kast, pek kötü davranış, onur kırıcı davranış: Eşin diğer eşe karşı yaşam hakkını tehdit eden veya aşağılayıcı davranışlarda bulunması.
Terk: Eşlerden birinin diğerini sebepsiz yere terk etmesi.
Akıl hastalığı: Eşin tedavi edilemez bir akıl hastalığına yakalanmış olması.
Genel boşanma nedeni ise, evlilik birliğinin temelinden sarsılmasıdır. Şiddetli geçimsizlik olarak da bilinen bu durum, evliliğin devamını imkansız kılan her türlü olay ve davranışı içerir. Mahkemeler, eşler arasındaki geçimsizliği, sunulan deliller ve tanık ifadelerine dayanarak değerlendirir. Evlilik, eşler için çekilmez bir hal almışsa, mahkeme boşanmaya karar verebilir.
Boşanma Davası Nasıl İspat Edilir?
Boşanma davası açan taraf, ileri sürdüğü boşanma sebeplerini ispatlamakla yükümlüdür. Boşanma davasında delil olarak tanık ifadeleri, yazılı belgeler, fotoğraf veya video kayıtları gibi hukuka uygun elde edilen her türlü kanıt kullanılabilir.
Ancak, boşanma davalarında yemin teklif edilemez ve tarafların ikrarı (olayı kabul etmeleri) hakimi bağlamaz. Yani taraflar kendi aralarında boşanma sebeplerini kabul etmiş olsalar bile, hakim bunu yeterli bulmayıp somut deliller talep edebilir.
Boşanma Davasında Geçici Önlemler Nelerdir?
Boşanma davası sürecinde ekonomik durumu zayıf olan tarafın ve çocukların mağdur olmaması için bazı geçici önlemler alınır. Mahkeme, re’sen (kendiliğinden) karar vererek, ekonomik olarak bağımlı durumda olan eşe ve çocuklara tedbir nafakası bağlar.
Tedbir nafakası, dava sonuçlanıncaya kadar devam eder ve boşanma kararının kesinleşmesiyle birlikte sona erer. Mahkeme, dava sonunda, şartlar uygunsa yoksulluk nafakası ve iştirak nafakası ödenmesine de karar verebilir.
Boşanma Davası Nasıl Açılır, Görülür?
Boşanma davası, tarafların dava dilekçesini aile mahkemesine sunmaları ile başlar. Anlaşmalı veya çekişmeli boşanma davaları, yargılama usulü bakımından farklılık gösterir.
Anlaşmalı boşanma davalarında: Taraflar arasında bir boşanma protokolü hazırlanır ve mahkemeye sunulur. Duruşma günü belirlendikten sonra taraflar, mahkemede protokole uygun olarak boşanma talebinde bulunurlar. Hakim, tarafların anlaşmalı boşanma iradelerini serbestçe beyan ettiklerine kanaat getirirse, tek celsede boşanmaya karar verebilir.
Çekişmeli boşanma davalarında: Boşanma sebebinin ispatı gereklidir. Davalı, dava dilekçesine karşılık vererek cevap dilekçesi sunar. Taraflar arasında kusur, nafaka, velayet gibi hususlarda uyuşmazlık varsa, bu konuların çözümü için deliller toplanır ve tanıklar dinlenir. Çekişmeli boşanma davaları, anlaşmalı boşanmalara kıyasla daha uzun sürer.
Boşanma Kararı ve Mahkeme Kararları
Boşanma davası sonunda mahkeme ya boşanmaya ya da ayrılık kararı verebilir. Evlilik birliğinin temelinden sarsıldığına karar verilirse, hakim boşanmaya hükmeder.
Ancak, ortak hayatın yeniden kurulması ihtimali varsa, mahkeme ayrılık kararı da verebilir. Ayrılık süresi genellikle 1 ila 3 yıl arasında belirlenir. Bu süre sonunda ortak yaşam yeniden kurulamamışsa, taraflar yeniden boşanma davası açabilir.
Boşanma Davasında Nafaka ve Tazminat Kararı Nasıl Verilir?
Boşanma davası sonucunda taraflardan biri maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Daha az kusurlu veya kusursuz taraf, boşanmaya sebep olan olaylar nedeniyle zarar gördüğünü ispat ederse tazminat almaya hak kazanabilir.
Yoksulluk nafakası, boşanma nedeniyle yoksulluğa düşecek eşin, diğer eşten nafaka talep etme hakkıdır. İştirak nafakası ise, velayet kendisine verilmeyen eşin, çocuğun bakım ve eğitim masraflarına katkı yapması amacıyla ödenen nafakadır.
Boşanma Davası Nerede Açılır?
Boşanma davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri ya da son altı aydır birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Görevli mahkeme ise aile mahkemesidir. Aile mahkemesi olmayan yerlerde, boşanma davalarına asliye hukuk mahkemeleri bakar
AVUKATA İLK SORUYU SİZ SORMAK İSTER MİSİNİZ?