Borçtan Kurtulma Davası

Borçtan Kurtulma Davası Nedir? Borçtan kurtulma davası açılması İcra İflas Hukukunun konularından biridir. İcra takibi yapıldığında, borçlunun eline geçen ödeme emri üzerine, borçlunun 7 gün içerisinde çeşitli itirazlarda bulunma hakkı vardır. Bu itirazlardan biri de imzaya itirazdır. İmzaya itiraz, söz konusu borç için atılan imzanın borçluya ait olmadığı ya da borçlunun yetki dışında biri tarafından atıldığı durumlarda ortaya çıkmaktadır. Bunun üzerine borçlu, imzaya itiraz edecektir. İtirazla sonucunda takip durur. Takibin durduğu esnasında İcra Mahkemesi bir karar verir ve bu karar borçlu aleyhine doğabilir. İşte bu durumda borçlu, borçtan kurtulma davası açabilecektir.

Borçtan Kurtulma Davası Neden Açılır?

Kendisine ödeme emri gelen borçlunun yaptığı imzaya itiraz sonucunda, icra takibi duracaktır. Ancak mahkemenin verdiği borçlu aleyhine karar sonucunda icra takibi devam edecektir. İşte bu anda borçlunun başvurması gereken yol borçtan kurtulma davası olacaktır. Borçtan kurtulma davasının açılabilmesinin sebebi, itirazın geçici olarak kaldırılması kararının kesin hüküm teşkili etmemesindendir. Kesin hüküm teşkil etmeyen kararlar için her zaman dava açılması mümkündür.

Borçtan Kurtulma Davasında Süre:

Borçtan kurtulma davası açılırken dikkat edilecek hususlardan biri de süredir. Borçtan kurtulma davasında süre, itirazın geçici kaldırılması anından itibaren başlayacaktır. İtirazın geçici kaldırılması kararından itibaren 7 gün içinde borçtan kurtulma davası açılması gerekir. Bu sürenin başlama tarihinde tebliğ ve tefhim önemlidir. Kararın ulaşma tarihinden itibaren süre işlemeye başlayacaktır.

Burada söz edilen süre hak düşürücü süredir. Eğer ki 7 günlük süre içerisinde dava hakkı kullanılmazsa, sahip olunan hak düşecektir. Bu yüzden borçtan kurtulma davasında süre şartına uymak önem taşıyacaktır.

Borçtan Kurtulma Davasında Teminat:

Borçtan kurtulma davasının açılabilmesi için, ilk duruşma gününe kadar bir teminat bedeli yatırılması gerekmektedir. Bunun sebebi, yersiz itirazların önüne geçmek ve davanın sürüncemede kalmasının önlenmek istenmesidir. Güvence bedeli, dava konusu alacağın yüzde on beşinin oluşturmaktadır. Güvence bedelinin verilmemesi üzerine borçluya ikinci bir şans tanınmayacaktır. Bu durumun istisnasını ise mücbir sebepler oluşturmaktadır. Mücbir sebeplerin varlığı kanıtlandığı takdirde, ikinci bir ödeme şansı verilmesi mahkeme takdirinde olacaktır.

Borçtan Kurtulma Davası Nerede Açılır?

Borçtan kurtulma davası açılırken başvuru yapılacak makam da önemlidir. Görev ve yetki esas itibariyle Hukuk Muhakemeleri Kanununda düzenlenmiştir. Borçtan kurtulma davası nerede açılır sorusunun cevabı ise İcra İflas Kanununda saklıdır. Borçtan kurtulma davasında görevli mahkeme İcra Mahkemeleri olacaktır. Ancak yetki konusunda teklik yoktur. Yani burada kesin yetkiden söz edilemez. Borçtan kurtulma davasında 2 yere yetkilidir:

1. İcra takibinin yapıldığı yer mahkemesi
2. Alacaklının ikametgahı mahkemesi

Bu iki mahkemeden birinde dava açıldığı sürece, yetkisizlik itirazı ile karşılaşmak mümkün olmayacaktır. Borçtan kurtulma davasında yetki sözleşmesi yapılması da mümkündür. Bunun sebebi bu dava tipinde kesin yetki öngörülmemiş olmasıdır.

Borçtan Kurtulma Davası

Borçtan Kurtulma Davası,yasanın öngördüğü belli bir sürenin geçmesiyle, bir hakkın kullanılmasına veya bir borçtan kurtulunmasına olanak veren bir hukuki müessesedir. Borçtan kurtulma olanağı tanıyan yönüyle zamanaşımı, maddi hukuka ilişkin bir müessese değildir. Borçluya borçtan kurtulmasını sağlayacak savunma vasıtalarını sunarsa da, gerçekte bizatihi kendisi borcu ortadan kaldırmaz; sadece, alacağın istenebilmesi hakkını zaman itibariyle sınırlar. Borç varlığını sürdürdüğü halde, borçlu, zamanaşımı müessesesine dayanarak, artık o borcun kendisinden istenilemeyeceğini savunabilir; yargılama usulüne ilişkin kurallar kendisine böyle bir def’ide (zamanaşımı def’inde) bulunma olanağı tanır. Zamanaşımına uğrayan borç, eksik bir borçtur. Zamanaşımı müessesesinin bu yapısının (borcu değil, sadece onun alacaklı tarafından talep edilmesi olanağını ortadan kaldırmasının ve sadece borçlu tarafından ileri sürülebilecek bir olgu olmasının) doğal sonucu olarak, borçlu tarafından yasal süre içerisinde böyle bir def’ide bulunulmadığı takdirde, hakim tarafından kendiliğinden gözetilemez.

İflas kararının kesinleşmesi ile düşen icra takipleri (md. 193/1 ve 3) ile ilgili itirazın kaldırılması, icra takibinin iptal ve taliki, itirazın incelenmesi ve icranın geri bırakılması talepleri de düşer. Yani, bu talepler, 194. madde hükmüne tabi değildir. İcra mahkemesi, artık bu talepler hakkında inceleme yapıp karar veremez. Buna karşılık, iflas kararının kesinleşmesi ile düşen icra takipleri (md. 193/1 ve 3) ile ilgili hukuk davaları, iflas kararının kesinleşmesi ile düşmez; bu davalar, iflasın açılması ile sadece durur. Buna göre itirazın iptali davası (md. 7), borçtan kurtulma davası (md. 69), menfi tespit davası veya istirdat davası (md. 72) borçlunun iflası ile sadece durur; fakat, iflas kararının kesinleşmesi ile düşmez. Bilakis, bu davalara da, ikinci alacaklılar toplantısından on gün sonra devam edilir.

Yargıtay kararı – Borçtan Kurtulma Davası

T.C. YARGITAY 13.Hukuk Dairesi Esas Kararı

MENFİ TESPİT DAVASI – DAVALILARIN ALACAKLARINI HARİCEN ALDIKLARINI VE HERHANGİ HAK VE ALACAKLARI KALMADIĞINI BELİRTTİĞİ – DAVACILARIN DAVALILARCA İBRA EDİLDİĞİ – SÖZLEŞMENİN İBRA OLDUĞU – DAVACILARIN DAVASININ KABULÜNE KARAR VERİLMESİ GEREĞİ.

ÖZET: Taraflar arasında düzenlenen başlıklı sözleşmede davalılar alacaklarını haricen aldıklarını, herhangi bir hak ve alacaklarının kalmadığını belirtmek suretiyle davacıları ibra ettikleri anlaşılmaktadır. Öyle olunca mahkemece taraflar arasındaki sözleşmenin ibra olduğunun kabulü ile davacıların davasının kabulüne karar verilmesi gerekir.

<İbra>, alacağın tasfiyesini içeren tasarrufi bir sözleşmedir. Konuyla ilgili doğrudan amir bir hüküm yoktur. İsviçre Borçlar Kanununun 115. maddesindeki ibra hükmü Borçlar Kanunumuza alınmamıştır. Bu nedenle Borçlar Kanunu H.U.M.K.na göre ibranın şeklini tayin etmek gerekmektedir. Gerek öğretide ve gerekse uygulamada ibranamenin varlığı, bir borcun tam ya da kısmen ifa edilmeden 2010/5342-13830 sona ermesini sağlayan özel bir sukut nedeni olarak kabul edilmektedir. (F. N. Fevzioğlu, Borçlar Hukuku Umumi Hükümler Cilt II, İst. 1969, Sayı 351) Diğer bir ifade ile ibra, alacaklının borçlusunu borcundan beri kılmak onu borçtan kurtarmak amacıyla yapılan bir sözleşmeyi ifade etmektedir.

İbra sözleşmesinin her halükarda sözleşme şeklinde gerçekleştirilmesi zorunluluğu yoktur. Sözleşmede borçlunun kabulünün zımni olması da mümkündür. Birçok Yargıtay kararında vurgulandığı üzere alacaklının alacak hakkından vazgeçmesini ve bu suretle borçlunun borçtan kurtulmasını kapsayan akde <İbra> denir. O halde İbranamenin hukuki niteliğinin ve kapsamının diğer bir deyimle, davacının gerçek amacının ne olduğu tespit edilmelidir. Somut olayda da taraflar arasında düzenlenen 17.1.2005 tarihli başlıklı sözleşmede davalılar alacaklarını haricen aldıklarını, herhangi bir hak ve alacaklarının kalmadığını belirtmek suretiyle davacıları ibra ettikleri anlaşılmaktadır. Öyle olunca mahkemece taraflar arasındaki sözleşmenin ibra olduğunun kabulü ile davacıların davasının kabulüne karar verilmesi gerekirken aksi düşüncelerle yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma gerektirir.